ORDO MISSAE,
czyli obrzędy mszy według nadzwyczajnej formy rytu rzymskiego
PRZYGOTOWANIE DO MSZY
Po przybyciu do zakrystii kapłan modli się w skupieniu przed podjęciem przygotowania do świętych czynności liturgicznych. Po modlitwie prywatnej kapłan przygotowuje naczynia liturgiczne (kielich, ampułki i cyborium, jeśli ma być konsekrowana komunia dla wiernych).
Następnie kapłan myje ręce odmawiając przy tym modlitwę:
Daj, Panie, moc rękom moim dla zmycia wszelkiej zmazy, abym bez splamionego umysłu i ciała był zdolny Tobie służyć.
Potem kapłan zakłada szaty liturgiczne odmawiając przy tym kolejne modlitwy. Gdy zakłada humerał na głowę mówi:
Włóż, o Panie, przyłbicę zbawienia na głowę moją dla odparcia wszelkich ataków diabelskich.
Gdy ubiera albę:
Wybiel mnie, Panie, i oczyść serce moje, ażebym we Krwi Baranka wybielony, mógł korzystać w pełni z radości wiecznej.
Gdy opasuje się cingulum:
Przepasz mnie, Panie, sznurem czystości i zgaś w sercu [lędźwiach, biodrach] moich ogień wszelkiej pożądliwości, abym w wstrzemięźliwości i czystości serca mógł Ci coraz lepiej służyć.
Gdy nakłada manipularz na lewe przedramię:
Niechaj będę godny, o Panie, nosić manipularz [plon] smutku i pokuty; abym z radością dosłużył się przez to nagrody za pracę moją.
Gdy nakłada stułę na szyję:
Zwróć mi, o Panie, stułę [szatę] nieśmiertelności, którą straciłem przez grzech pierwszych rodziców moich, a chociaż niegodzien jestem zbliżyć się do tajemnic twoich świętych, niechaj dostąpię jednak radości wiecznej.
Gdy nakłada ornat:
Panie, który powiedziałeś: "Jarzmo moje jest słodkie, a ciężar lekki", daj ażebym mógł je tak dźwigać żeby zasłużyć na łaskę Twoją. Amen.
Teraz kapłan poprzedzony asystą liturgiczną udaje się procesyjnie do stopni ołtarza i rozpoczyna się Msza katechumenów.
MSZA KATECHUMENÓW
1. Aspersja
Mszach uroczystych na początku liturgii następuje pokropienie wiernych wodą święconą.
2. Psalm wstępny
Kapłan stanąwszy u stopni ołtarza, żegna się znakiem krzyża:
K. W imię Ojca + i Syna i Ducha Świętego. Amen.
A następnie odmawia antyfonę i psalm 42:
K. Przystąpię do ołtarza Bożego.
W. Do Boga, który jest weselem moim od młodości.
Psalm 42
K. Bądź mi sędzia, o Boże i rozsądź sprawę moją z narodem bezbożnym; wybaw mnie od człowieka niedobrego i fałszywego
W. Wszak Ty jesteś, o Boże mocą moją; czemu mnie odrzucasz i czemu smutny chodzę, gdy nieprzyjaciel mnie nęka?
K. Ześlij światłość Swoją i prawdę Swoją; one mnie poprowadzą i przywiodą na górę święta Twoją, aż do przybytków Twoich.
W. I przystąpię do ołtarza Bożego, do Boga, który jest weselem moim od młodości
K. Chwalić Cię będę przy dźwiękach cytry, Boże, Boże mój; czemuś smutna, duszo moja, i czemu mnie trwożysz?
W. Ufaj Bogu, albowiem jeszcze uwielbiać Go będę, jako Zbawcę i Boga mego.
Doksologia końcowa
K. Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu
W. Jak było na początku, teraz i zawsze i na wieki wieków Amen.
Antyfona
K. Przystąpię do ołtarza Bożego
W. Do Boga, który jest weselem moim od młodości
3. Confiteor - Spowiedź powszechna
Wobec Boga i Kościoła powszechnego oskarżamy się publicznie o winy nasze, abyśmy tym głębszą w sobie obudzili skruchę
K. Wspomożenie nasze + w Imieniu Pana.
W. Który stworzył niebo i ziemię.
Kapłan głęboko pochylony odmawia spowiedź ogólną:
K. Spowiadam się Bogu wszechmogącemu, Najświętszej Maryi zawsze Dziewicy, świętemu Michałowi Archaniołowi, świętemu Janowi Chrzcicielowi, świętym Apostołom Piotrowi i Pawłowi, wszystkim Świętym i wam, bracia, że bardzo zgrzeszyłem, myślą, mową i uczynkiem: Ksiądz uderza się trzykroć w piersi moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina. Przeto błagam Najświętszą Maryję zawsze Dziewicę, świętego Michała Archanioła, świętego Jana Chrzciciela, świętych Apostołów Piotra i Pawła, wszystkich świętych, i was, bracia, abyście się za mnie modlili do Pana Boga naszego.
Ministrant i wierni proszą za kapłanem
W. Niech się zmiłuje nad tobą Bóg wszechmogący, a odpuściwszy ci grzechy twoje, niech cię doprowadzi do żywota wiecznego.
K. Amen.
Ministrant i wierni mówią pochyleni
W. Spowiadam się Bogu wszechmogącemu, Najświętszej Maryi zawsze Dziewicy, świętemu Michałowi Archaniołowi, świętemu Janowi Chrzcicielowi, świętym Apostołom Piotrowi i Pawłowi, wszystkim Świętym i tobie, Ojcze, żem zgrzeszył bardzo myślą, mową i uczynkiem:
Uderzyć się trzykroć w piersi mówiąc:
moja wina, moja wina, moja bardzo wielka wina. Przeto błagam Najświętszą Maryję zawsze Dziewicę, świętego Michała Archanioła, świętego Jana Chrzciciela, świętych Apostołów Piotra i Pawła, wszystkich świętych, i ciebie, Ojcze, o modlitwę do Pana Boga naszego.
Kapłan wstawia się za ogółem wiernych
K. Niech się zmiłuje nad wami Bóg wszechmogący, a odpuściwszy wam grzechy, niech was doprowadzi do żywota wiecznego.
W. Amen.
K. Pan wszechmogący i miłosierny niechaj nam udzieli przebaczenia, + rozgrzeszenia i odpuszczenia grzechów naszych.
W. Amen.
Lekko pochylony kapłan mówi dalej
K. O Boże, tchnij w nas życie nowe
W. A lud Twój rozraduje się w Tobie.
K. Okaz nam, Panie, miłosierdzie Twoje.
W. I daj nam zbawienie Twoje.
K. Panie, wysłuchaj modlitwy mojej.
W. A wołanie moje niech do Ciebie przyjdzie.
K. Pan z wami.
W. I z duchem twoim.
K. Módlmy się
Kapłan wstępuje po stopniach ołtarza - ministranci wstają razem i klękają na pierwszym stopniu. Wstępując po stopniach ołtarza kapłan mówi:
Zgładź nieprawości nasze, prosimy Cię, Panie, abyśmy do przybytku najświętszego z czystym sercem mogli przystąpić. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Całując ołtarz, w którym są zawarte relikwie świętych:
Prosimy Cię, Panie, racz dla zasług Świętych Twoich, których szczątki (relikwie) tu się znajdują, oraz wszystkich Świętych, odpuścić wszystkie grzechy moje. Amen.
Podczas Mszy z asystą kapłan błogosławi kadzidło i mówi:
Niechaj cię Ten błogosławi, na którego cześć spalać się będziesz
Kadzidło, które spala się i dym unoszący się w górę są symbolem naszych modlitw i ofiar. Kapłan okadza ołtarz, następnie diakon okadza celebransa jako przedstawiciela Chrystusa.
4. Introit
Kapłan przechodzi na prawą stronę ołtarza i odczytuje Introit przypadający na dany dzień.
5. Kyrie
Kyrie jest to krótka litania pochodząca z liturgii wschodnich. Składa się ona z trzykrotnego wezwania o pomoc do każdej z Trzech Osób Trójcy Przenajświętszej
K. Panie, zmiłuj się.
W. Panie, zmiłuj się.
K. Panie, zmiłuj się.
W. Chryste, zmiłuj się.
K. Chryste, zmiłuj się.
W. Chryste, zmiłuj się.
K. Panie, zmiłuj się.
W. Panie zmiłuj się.
K. Panie, zmiłuj się.
6. Gloria
Gloria jest to pieśń chwalebna i dziękczynna za wszystkie dary, których udziela nam Trójca Przenajświętsza. Pieśń te opuszcza się we Mszach odprawianych w kolorze czarnym i fioletowym, oraz zielonym w ciągu tygodnia i we Mszach wotywnych.
K. Chwała na wysokości Bogu.
W. A na ziemi pokój ludziom dobrej woli. * Chwalimy Cię * Błogosławimy Cię * Wielbimy Cię * Wysławiamy Cię * Dzięki Ci składamy, bo wielka jest chwała Twoja. Panie Boże, Królu Niebios, * Boże, Ojcze wszechmogący Panie Synu Jednorodzony, Jezu Chryste. * Panie Boże, Baranku Boży * Który gładzisz grzechy świata, * przyjm błagania nasze. * Który siedzisz po prawicy Ojca, zmiłuj się nad nami. * Albowiem tylko Tyś sam jeden święty * Tylko Tyś jest Panem. * Tylko Tyś najwyższy, Jezu Chryste. Z Duchem Świętym + w chwale Boga Ojca. Amen.
7. Kolekta
Kapłan całuje ołtarz, następnie pozdrawia wiernych wżywając ich do modlitwy.
K. Pan z wami.
W. I z duchem twoim.
K. Módlmy się
Kapłan wraca do mszału, aby odczytać uroczystą modlitwę Kościoła, zwaną również Kolektą, czyli modlitwą zgromadzenia. W naszym to imieniu prosi kapłan Boga, by wejrzał na potrzeby swojego ludu, użyczył mu łaski i szczęśliwie doprowadził do życia wiecznego.
Modlitwę kapłan kończy słowami:
K. Przez wszystkie wieki wieków.
W. Amen.
8. Lekcja
W tej części mszy Bóg odpowiada na nasze modlitwy, pouczając nas słowem natchnionym o Sobie i o naszych względem Niego obowiązkach.
Pierwsze czytanie jest wyjęte z Pism Starego Testamentu, lub z listów i Dziejów Apostolskich. W niektóre dni postne mamy dwie lub sześć lekcji. We Mszach z asystą Lekcja jest śpiewana przez subdiakona.
Po skończonym czytaniu odpowiada się:
W. Bogu niech będą dzięki.
9. Graduał i Alleluja (względnie Traktus, Sekwencja).
Po Lekcji chór śpiewa (względnie kapłan czyta) tekst śpiewu międzylekcyjnego zwanego Graduałem. Tekst ów jest przeważnie wyjęty z Psałterza, streszcza pobożne uczucia, jakie nam czytanie Pisma Świętego nasunęło. Alleluja - słowo hebrajskie, oznaczające "śpiewajcie Panu" - jest okrzykiem radości płynącej z serca Kościoła Świętego na skutek dobrodziejstw Bożych.
W dni postne Alleluja zastąpione jest przez Traktus - czyli Psalm. W niektóre uroczystości śpiewa się również utwór rytmiczny zwany Sekwencją, np. Dies Irae, Stabat Mater, Veni Creator i inne.
10. Przygotowanie do Ewangelii
Po śpiewie międzylekcyjnym kapłan głęboko pochylony przed środkiem ołtarza modli się (Iz 6):
Oczyść serce moje i wargi moje, wszechmogący Boże, któryś wargi Izajasza proroka rozżarzonym węglem oczyścił. I mnie też przez łaskawe miłosierdzie swoje racz tak oczyścić, iżbym mógł godnie opowiadać święta Ewangelię Twoją. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Podczas Mszy z asytą diakon kładzie księgę Ewangelii na ołtarzu, a po nasypaniu kadzidła przez celebransa klęka na najwyższym stopniu, odmawia Munda cor i prosi o błogosławieństwo, którego udziela mu kapłan.
D. Racz, Panie, pobłogosławić.
K. Pan niech będzie w sercu twoim i na ustach twoich, abyś godnie i umiejętnie głosił Ewangelię Jego. W imię Ojca i Syna + i Ducha Świętego.
D. Amen.
W cichej Mszy św. modlitwę tę odmawia sam kapłan,
K. Pan niech będzie w sercu moim i na ustach moich, abym godnie i umiejętnie głosił Ewangelię Jego. Amen.
a we Mszach żałobnych opuszcza się ją.
11. Ewangelia
Kapłan (podczas Mszy św. z asystą diakon) przechodzi na stronę Ewangelii i czyta (względnie śpiewa) naznaczywszy poprzednio mszał, czoło, usta i piersi znakiem krzyża.
Wierni wstają.
K. Pan z wami.
W. I z duchem twoim.
K. Wyjątek z (Początek) Ewangelii według św. N.
W. Chwała Tobie, Panie.
Skończywszy czytać Ewangelię kapłan całuje mszał i mówi po cichu:
Niech słowa Ewangelii zgładzą nasze grzechy.
W. Chwała Tobie Chryste.
12. Homilia
13. Credo
Odmawia się w niedziele, święta 1 klasy, w święta Pańskie i Matki Bożej, w główne święta Apostołów i Ewangelistów, w końcu we Mszach wotywnych i uroczystościach śpiewanych.
K. Wierzę w jednego Boga,
W. Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi, wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych. I w jednego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego jednorodzonego, który z Ojca jest zrodzony przed wszystkimi wiekami. Bóg z Boga, Światłość ze Światłości. Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego. Zrodzony a nie stworzony, współistotny Ojcu, a przez Niego wszystko się stało. On to dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił z niebios. (wszyscy przyklękają) I ZA SPRAWĄ DUCHA ŚWIĘTEGO PRZYJĄŁ CIAŁO Z MARYI DZIEWICY I STAŁ SIĘ CZŁOWIEKIEM. Ukrzyżowany również za nas, pod Poncjuszem Piłatem został umęczony i pogrzebany. I zmartwychwstał dnia trzeciego, jak oznajmia Pismo. I wstąpił do nieba, siedzi po prawicy Ojca. I powtórnie przyjdzie w chwale sądzić żywych i umarłych, a Królestwu Jego nie będzie końca. Wierzę w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, który od Ojca i Syna pochodzi, który z Ojcem i Synem wspólnie odbiera uwielbienie i chwałę, który mówił przez Proroków. Wierzę w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół. Wyznaję jeden chrzest na odpuszczenie grzechów. I oczekuję wskrzeszenia umarłych i życia wiecznego + w przyszłym świecie. Amen.
MSZA WIERNYCH
14. Ofertorium
Kapłan całuje ołtarz i pozdrawia wiernych wzywając wszystkich do modlitwy.
K. Pan z wami.
W. I z duchem twoim.
K. Módlmy się.
Podczas ofiarowania chór śpiewa antyfonę offertorium z danego dnia. We Mszach cichych kapłan sam ją odmawia. W chwili ofiarowania oddajmy Panu Jezusowi całe nasze życie, wszystkie poczynania, troski i radości; niech On złoży te dary nasze przed Tronem Bożym w niebie.
15. Ofiarowanie Chleba
Kapłan odkrywa kielich, ministrant dzwoni. Następnie wznosząc patenę kapłan ofiarowuje chleb.
Przyjmij, Ojcze święty, wszechmocny, wiekuisty Boże, tę hostię niepokalaną, którą ja niegodny sługa Twój, ofiarowuje Tobie, Bogu mojemu żywemu i prawdziwemu, za niezliczone grzechy, zniewagi i niedbalstwa moje, za wszystkich tu obecnych, a także za wszystkich wiernych Chrześcijan, żywych i umarłych, aby mnie i im posłużyła do zbawienia w życiu wiekuistym. Amen.
Czyniąc pateną znak krzyża, kapłan składa chleb na ołtarzu.
16. Przygotowanie wina i wody
Ministranci przynoszą ampułki z winem i wodą. Kapłan przeszedłszy na stronę Lekcji wlewa do kielicha wino i kilka kropel wody, którą błogosławi (za wyjątkiem Mszy żałobnych). To połączenie wina i wody czyni na pamiątkę krwi i wody, którą spłynęła z boku Chrystusa. Woda jest też symbolem wiernych, którzy wraz z Chrystusem, głową Kościoła, są złączeni jak woda z winem i z Nim ofiarowują się Bogu Ojcu.
Boże, któryś godność natury ludzkiej, przedziwnie stworzył i jeszcze przedziwnej naprawił, spraw przez tę tajemnicę wody i wina, abyśmy mieli uczestnictwo w Bóstwie Tego, który raczył stać się uczestnikiem człowieczeństwa naszego, Jezus Chrystus, Syn Twój, Pan nasz, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego Bóg: przez wszystkie wieki wieków. Amen.
17. Ofiarowanie wina
Na środku ołtarza, kapłan podnosi kielich, a następnie czyni nim znak krzyża nad ołtarzem.
Ofiarujemy Ci, Panie, kielich zbawienia, Twojej żebrząc łaskawości, aby jako wonność wdzięczną wzniósł się przed oblicze Twego Boskiego Majestatu za nasze i całego świata zbawienie. Amen.
18. Polecenie ofiar
Kapłan pochylony odmawia modlitwę Azariasza w piecu gorejącym (Dn 3, 39-40)
W duchu pokornych i w sercu skruszonych, przyjm nas, o Panie, i niech ofiara nasza tak się dziś przed obliczem Twoim dokona, aby się podobała Tobie, Panie Boże.
Czyniąc znak krzyża kapłan prosi, aby Duch Święty ofiarę pobłogosławił.
Przyjdź, Dawco świętości, wszechmogący wiekuisty Boże, i pobłogosław + tę ofiarę przygotowaną dla chwały świętego Imienia Twojego.
19. Okadzenie
We Mszach uroczystych kapłan okadza dary ofiarne i ołtarz. Błogosławiąc kadzidło kapłan mówi:
Za przyczyną świętego Michała Archanioła, stojącego po prawej stronie ołtarza kadzenia, i wszystkich wybranych swoich, niech to kadzidło raczy Pan pobłogo+sławić i jako miłą woń przyjąć. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
Okadzając dary ofiarne, mówi:
To kadzidło, któreś pobłogosławił, niech się wzniesie ku Tobie, Panie, a na nas niech zstąpi miłosierdzie Twoje.
Okadzając Krucyfiks ołtarza oraz ołtarz kapłan odmawia część Psalmu 140:
Niech się wzbija ku Tobie modlitwa ma, Panie, niby kadzidło, a wznoszenie rąk moich jak ofiara wieczorna. Postaw straż, Panie, przy ustach moich, i stałą wartę przy bramie mych warg. Nie skłaniaj serca mego ku złej sprawie, ku bezbożnemu popełnianiu przestępstw.
Oddając kadzielnicę diakonowi, który okadzi celebransa, duchowieństwo i wiernych, kapłan mówi:
Niech Pan zapali w nas ogień swej miłości i płomień wiecznego ukochania. Amen.
20. Lavabo
Ministranci przynoszą utensylia do Lavabo. Kapłan po okadzeniu lub zaraz po poleceniu ofiar przechodzi na stronę Lekcji i umywa palce rąk. Jest to przypomnienie, że należy obudzić skruchę, aby móc przystąpić do ofiary z duszą czystą.
W tym czasie kapłan odmawia Psalm 25:
Umywam ręce na znak niewinności: I obchodzę ołtarz Twój Panie. Ażeby śpiewać głośno chwałę Twoją, Aby wysławiać wszystkie cuda Twoje. Umiłowałem, Panie, piękność domu Twego, Stałe mieszkanie Twego Majestatu. Nie trąc mnie, Boże, razem z grzesznikami, Ni życia mego z mężami krwawymi. Ich ręce bowiem splamione zbrodniami, Prawica pełna zapłaty przekupstwa. Ja zaś swe życie wiodę w uczciwości, Ratuj mnie przeto, bądź mi litościwy. Nogi moje stoją na gruncie bezpiecznym: Pragnę Cię chwalić w gronie sług Twoich, Panie. Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu, jak była na początku teraz i zawsze, i na wieki wieków. Amen.
„Chwała Ojcu” opuszcza się w okresie Męki Pańskiej i w Mszach żałobnych.
21. Polecenie ofiar Trójcy Świętej
Kapłan pochylony na środku ołtarza, mówi:
Przyjmij, Trójco Święta, tę ofiarę, którą Ci składamy na pamiątkę Męki, Zmartwychwstania i Wniebowstąpienia Jezusa Chrystusa, Pana naszego, oraz na cześć Najświętszej Maryi Zawsze Dziewicy, świętego Jana Chrzciciela, świętych Apostołów Piotra i Pawła, a także tych (których szczątki są w ołtarzu) i wszystkich świętych: niech posłuży im ku chwale, nam zaś pomoże do zbawienia; niechaj ci, których ze czcią wspominamy na ziemi, raczą orędować za nami w niebie: przez tegoż Chrystusa, Pana Naszego. Amen.
22. Wezwanie do modlitwy
Kapłan całuje ołtarz i zwraca się do wiernych prosząc o szczególne skupienie i zjednoczenie w modlitwie.
K. Módlcie się, bracia, aby moją i waszą ofiarę przyjął Bóg Ojciec wszechmogący.
W. Niech przyjmie Pan ofiarę z rąk twoich na cześć i chwałę Imienia swego, oraz na pożytek nasz i całego świętego Kościoła swego.
Kapłan odpowiada po cichu:
K. Amen.
23. Sekreta
Po czym, z rękami nad ofiarą, odmawia modlitwę (lub modlitwy) przypadającą na dany dzień, w której poleca ofiary Bogu. Jest ona zwana sekretą prawdopodobnie dlatego, że była odmawiana po cichu. Po ostatniej z nich kapłan mówi głośno:
K. Przez wszystkie wieki wieków.
W. Amen.
24. Dialog przedprefacyjny
Dialogiem przedprefacyjnym rozpoczyna się anafora, czyli modlitwa eucharystyczna. Kapłan, dokonując ofiary mocą Chrystusową, zanosi do Boga modlitwę uwielbienia i dziękczynienia. Dlatego nazywamy ją eucharystyczną (eucharystein - dzięki czynić). Dwa razy jednak tę modlitwę przerywa, aby odmówić modlitwę wstawienniczą.
K. Pan z wami.
W. I z duchem twoim.
Podnosząc ręce:
K. W górę serca,
W. Wznieśliśmy je ku Panu.
Pochylając głowę:
K. Dzięki składajmy Panu Bogu naszemu.
W. Godne to i sprawiedliwe.
25. Prefacja
Kapłan odmawia teraz jedną z prefacji podanych w mszale. W niedziele zwykłe odmawia prefację o Trójcy Przenajświętszej:
K. Prawdziwie jest to godnie i sprawiedliwie, słusznie i zbawiennie, abyśmy zawsze i wszędzie dzięki Tobie czynili, Panie święty, Ojcze wszechmogący, wiekuisty Boże; Ty z jednorodzonym Synem Twoim i Duchem Świętym jeden jesteś Bóg, jeden Pan, nie jednością jedynej osoby, ale w trzech Osobach jednej Istoty. Co bowiem z objawienia Twego wierzymy o Twojej chwale, toż o Synu, to i o Duchu Świętym, bez żadnej różnicy utrzymujemy; tak, iż wyznając prawdziwie i wiekuiste Bóstwo, wielbimy Osób odrębność, w Istocie jedność i równość w Majestacie. Co też wychwalają Aniołowie i Archaniołowie, Cherubiny i Serafiny, którzy nie przestają wołać codziennie, mówiąc jednogłośnie:
26. Sanctus
Kapłan pochyla się i mówi, a ministrant trzykroć dzwoni
K. Święty, Święty, Święty, Pan Bóg Zastępów. Pełne są niebiosa i ziemia chwały Twojej. Hosanna na wysokości.
Czyniąc znak krzyża:
Błogosławiony, który idzie w imię Pańskie. Hosanna na wysokości.
POCZĄTEK KANONU RZYMSKIEGO
27. (Pierwsza) modlitwa wstawiennicza
Kapłan ogólnie poleciwszy ofiarę wstawia się (a) za cały Kościół wojujący (b) za biorących udział w Ofierze (c) w łączności z Kościołem tryumfującym. "Naprzód należy polecić ofiary i wtedy wygłosić imiona tych, których należy" (św. Innocenty I 417). Imiona odczytywano z tabliczek zwanych dyptychami. Wypisywano na nich imiona żywych i umarłych, których polecano modlitwom wiernych, oraz imiona świętych, których przy ofierze w dniu danym wspominano.
Ciebie wiec, najmiłościwszy Ojcze, przez Jezusa Chrystusa Syna Twojego, Pana naszego, pokornie błagamy i prosimy: przyjmij te + dary, te + daniny, te + święte, nieskalane ofiary.
Składamy Ci je przede wszystkim za Kościół Twój Święty, powszechny: racz Go obdarzyć pokojem, strzec, jednoczyć i rządzić Nim na całym okręgu ziemskim, wraz ze sługą Twoim Papieżem naszym N., i Biskupem naszym N., i ze wszystkimi prawowiernymi powszechnej i apostolskiej wiary wyznawcami.
Memento - za uczestników (wspomnienie żywych)
Pomnij, Panie na sługi i służebnice Twoje N.N. i na wszystkich tu obecnych, których wierność jest Ci wiadoma, a gorliwość znana, za których Tobie ofiarujemy i którzy Ci składają tę ofiarę uwielbienia za siebie samych i za wszystkich swoich, za odkupienie dusz swoich, w nadziei zbawienia i ocalenia swego, oddając dary swoje, Tobie, Bogu wiecznemu, żywemu i prawdziwemu.
Communicantes - w łączności z Kościołem tryumfującym
W świętym obcowaniu, ze czcią wspominamy przede wszystkim wsławioną zawsze Dziewicę Maryję, Rodzicę Boga, Pana naszego, Jezusa Chrystusa, a także Świętych Apostołów i Męczenników Twoich: (Apostołów) Piotra i Pawła, Andrzeja, Jakuba Jana, Tomasza, Jakuba, Filipa, Bartłomieja, Mateusza, Szymona, i Tadeusza, (Papieży) Linusa, Kleta, Klemensa, Sykstusa, Korneliusza, (Męczenników) Cypriana, Wawrzyńca, Chryzogona, Jana i Pawła, Kosmę i Damiana, i wszystkich Świętych Twoich: racz dla ich zasług i modlitw wspierać nas w każdej potrzebie pomocą Swojej opieki. Przez tegoż Chrystusa, Pana naszego. Amen.
28. Hanc Igitur - prośba o przyjęcie ofiary
Kapłan wyciąga dłonie nad Hostią i kielichem, a gdy zaczyna błogosławić, ministrant dzwoni: - wierni klękają.
Prosimy Cię przeto, Panie, abyś tę ofiarę sług Twoich i całej rodziny Twojej miłościwie przyjął, dni życia naszego w pokoju swym ustalił i zechciał od wiecznego potępienia nas wybawić i zaliczyć w poczet wybranych Twoich. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
29. Quam Oblationem - Prośba o przeistoczenie
Kulminacyjnym punktem w Ofierze Mszy Świętej jest przeistoczenie chleba i wina w Ciało i Krew Pańską.
Wśród wszystkich ofiar, prosimy Cię, Ty Boże, racz te + pobłogosławić, + uznać, + zatwierdzić, prawdziwą i miłą sobie uczynić, tak, żeby stała się dla nas + Ciałem i + Krwią najmilszego Syna Twojego, Pana naszego, Jezusa Chrystusa.
30. Konsekracja chleba i wina
Kapłan bierze do rak Hostię
Który w przedzień Swej Męki wziął chleb w święte i czczigodne ręce Swoje, a wzniósłszy oczy ku niebu do Ciebie, Boga, Ojca Swego wszechmogącego, Tobie czyniąc dzięki, poblogo+sławił, połamał i rozdał uczniom Swoim, mówiąc: Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy:
Kapłan pochyla się nad Hostią
TO JEST BOWIEM CIAŁO MOJE.
Gdy kapłan podnosi Hostię Najświętszą, ministrant dzwoni, a wierni adorują w ciszy.
Kapłan bierze do rąk Kielich.
Podobnież, gdy było po wieczerzy, ujmując i ten przesławny Kielich w święte i czcigodne ręce Swoje, również dzięki Tobie czyniąc, + pobłogosławił i podał uczniom Swoim, mówiąc: Bierzcie i pijcie z niego wszyscy:
Kapłan pochyla się nad Kielichem.
TO JEST BOWIEM KIELICH KRWI MOJEJ,
NOWEGO I WIECZNEGO PRZYMIERZA:
TAJEMNICA WIARY:
KTÓRY ZA WAS I ZA WIELU
WYLANY BĘDZIE
NA ODPUSZCZENIE GRZECHÓW.
To ile razy czynić będziecie, na moją czyńcie pamiątkę.
Gdy kapłan podnosi kielich, ministrant dzwoni. Wierni adorują w ciszy Krew Przenajświętszą
31. Unde Et Memores - Wspomnienie Tajemnicy Odkupienia (Anamneza)
Pamiątka Chrystusa, to nie tylko czcze wspomnienie, ale rzeczywiste uobecnienie całej Tajemnicy Odkupienia - co też podkreśla natychmiast kapłan w następnej modlitwie zwanej „anamneza” czyli „wspomnienie”.
Przeto i my słudzy Twoi, Panie, oraz lud Twój święty, wspominając tak błogosławioną Mękę, jak też i Zmartwychwstanie z otchłani i chwalebne Wniebowstąpienie tegoż Chrystusa, Syna Twojego, Pana naszego, ofiarujemy przedostojnemu Majestatowi Twojemu, z darów i dobrodziejstw Twoich, Hostię + czystą, Hostię + świętą, Hostię + Niepokalaną, Chleb + święty wiekuistego życia i Kielich + zbawienia wiecznego.
32. Supra Quae - Modlitwa o przyjęcie Ofiary bezkrwawej
Bóg łaskawie przyjął ofiary Starego Zakonu, które były tylko figurą Ofiary Chrystusa; o ile bardziej przychylnie raczy wejrzeć na ofiarę Nowego Przymierza.
Racz na nie wejrzeć przejednanym i łaskawym obliczem i przyjąć je tak mile, jak mile przyjąć raczyłeś dary sprawiedliwego sługi Twego Abla i ofiarę Patryjarchy naszego Abrahama i tę, którą Ci złożył najwyższy Twój Kapłan Melchizedek, ofiarę świętą, hostię niepokalaną.
33. Druga modlitwa wstawiennicza
Kapłan pochylony nad ołtarzem, modli się o łaski dla uczestników Ofiary.
Owym aniołem, który ma ofiarę przedstawić jest sam Chrystus. Według innych jest nim Duch Święty lub jakiś anioł ofiarnik.
Supplices - za uczestników Ofiary
Pokornie Cię błagamy, wszechmogący Boże, rozkaz, by ręce świętego Anioła Twego zaniosły tę Ofiarę na niebiański Twój ołtarz, przed oblicze Boskiego Majestatu Twego, abyśmy wszyscy, tego ołtarza uczestnicy, pożywając przenajświętsze + Ciało i Krew + Syna Twego, otrzymali z niebios pełnię błogosławieństwa i łaski. Przez tegoż Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Memento - za zmarłych
Pomnij też, Panie, na sługi i służebnice Twoje NN., którzy nas wyprzedzili ze znamieniem wiary i śpią snem pokoju.
Błagamy Cię, Panie, użycz im i wszystkim tym, którzy w Chrystusie spoczywają, miejsca ochłody, światła i pokoju. Przez tegoż Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Nobis Quoque Peccatoribus - w łączności z Kościołem tryumfującym
Kapłan bije się w piersi, ministrant raz dzwoni.
Nam także, grzesznym sługom Twoim, którzy pokładamy nadzieję w mnóstwie litości Twojej, racz dać jakiś udział i obcowanie ze świętymi Twoimi Apostołami i Męczennikami: Janem (Chrzcicielem), Szczepanem (Diakonem), Maciejem (Apostołem), Barnabą, Ignacym (Biskupem) Aleksandrem, Marcelinem, Piotrem, (Męczennice) Felicytą, Perpetuą, Agatą, Łucją, Agnieszką, Cecylią, Anastazją, i całym gronem Twych Świętych; dopuść nas, prosimy, do ich współdziedzictwa, nie z naszych zasług biorąc miarę, lecz przebaczeniem obdarzając Przez Chrystusa, Pana naszego.
34. Doksologia
Przez Niego, Panie, te wszystkie dary zawsze dobrymi stwarzasz, + uświęcasz, + ożywiasz, + błogosławisz i nam ich udzielasz.
Kapłan odkrywa kielich i czyni Hostią Św. pięć razy znak krzyża, po czym podnosi kielich wraz z Hostią (małe podniesienie). Jednocześnie wielbi Boga, mówiąc:
Przez + Niego i z + Nim, i w + Nim masz, Boże Ojcze + wszechmogący, w jedności Ducha + Świętego, wszelką cześć i chwałę.
Kapłan głośno śpiewa:
K. Przez wszystkie wieki wieków.
W. Amen.
KONIEC KANONU RZYMSKIEGO
35. Pater Noster - Modlitwa Pańska
Teraz po złożeniu Ofiary, następuje uczta. W odpowiedzi na nasze dary, prośby i błagania Bóg udzieli nam pokarmu świętego, w którym są zawarte wszystkie łaski i dobrodziejstwa, bo pokarm ten, to sam Pan Jezus pod postaciami chleba i wina. Jest to stwierdzenie, ze Bóg nas wysłuchał i chce nam dopomóc, jako swym dzieciom. Jako przygotowanie do Komunii św. odmówmy z głębi serca „Ojcze nasz” i prośmy Pana Jezusa, aby to Jego Ciało, które spożywać będziemy, stało się nam lekarstwem dla duszy i ciała.
K. Módlmy się. Nauką zbawienną zachęceni i Boskim ustanowieniem przygotowani, ośmielamy się mówić:
Ojcze nasz, Któryś jest w niebie, święć się Imię Twoje. Przyjdź królestwo Twoje, Bądź wola Twoja, jako w niebie tak i na ziemi: Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj. I odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom. I nie wódź nas na pokuszenie.
W. Ale nas zbaw ode złego.
K. Amen.
Kapłan rozwija ostatnią prośbę:
Wybaw nas, prosimy Cię, Panie od wszelkich nieszczęść przeszłych, obecnych i przyszłych, a za przyczyną Najświętszej i chwalebnej zawsze Dziewicy, Bogarodzicy Maryi, świętych Apostołów Twoich Piotra i Pawła, oraz Andrzeja i wszystkich Świętych, udziel nam miłościwie pokoju za dni naszych, abyśmy wsparci pomocą miłosierdzia Twego i od grzechu byli zawsze wolni i od wszelkiej trwogi bezpieczni. Przez tegoż Pana naszego Jezusa Chrystusa, Syna Twojego, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen.
36. Łamanie Chleba i modły o pokój
Obrzęd Łamania Chleba jest również symbolem gwałtownej śmierci Chrystusa, połączenie zaś Hostii z Krwią wskazuje na Jego zmartwychwstanie. Pierwszym owocem Eucharystii jest pokój, czyli jedność z Bogiem i jedność między nami.
K. Przez wszystkie wieki wieków.
W. Amen.
K. Pokój + Pana niech + będzie zawsze + z wami.
W. I z duchem twoim.
Kapłan wpuszcza cząstkę Hostii Św. do Kielicha, mówiąc
To połączenie i poświecenie Ciała i Krwi Pana naszego, Jezusa Chrystusa, niech się nam, którzy je przyjmujemy, przyczyni do żywota wiecznego. Amen.
37. Agnus Dei - Baranku Boży
Pochylając się i uderzając się trzykroć w piersi, kapłan mówi:
K. Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad nami. (2 razy)
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, obdarz nas pokojem.
38. Modlitwy przed Komunią
Następują trzy ciche prywatne modlitwy kapłana, pięknie przypominające skutki, jakie Komunia ma spowodować w duszach naszych: pokój, uzdrowienie, łaskę Bożą. Opieramy się w tej chwili na zasługach Chrystusa i wierze Kościoła.
Panie Jezu Chryste, któryś rzekł Apostołom Twoim: pokój wam zostawiam, pokój Mój wam daję, patrz nie na grzechy moje, lecz na wiarę Twojego Kościoła, i racz go według Twej woli obdarzać pokojem i w jedności umacniać, który żyjesz i królujesz, Bóg przez wszystkie wieki wieków. Amen.
Panie Jezu Chryste, Synu Boga żywego, który z woli Ojca za sprawa Ducha Świętego, przez śmierć Swoją świat ożywiłeś, wybaw mnie przez to Przenajświętsze Ciało i Krew Twoją od wszelkich nieprawości moich i od wszelkiego zła i spraw, bym zawsze strzegł przykazań Twoich i nie dozwól, bym się kiedykolwiek odłączył od Ciebie, który z tymże Ojcem i Duchem Świętym żyjesz i królujesz, Bóg na wieki wieków. Amen.
Przyjęcie Ciała Twego, Panie Jezu Chryste, które ja, niegodny sługa, spożywać się ważę, niechaj mi się nie obróci na sąd i potępienie, lecz niechaj raczej posłuży mi ku obronie i uzdrowieniu duszy i ciała: który żyjesz i królujesz z Bogiem Ojcem w jedności Ducha Świętego Bóg, przez wszystkie wieki wieków. Amen.
39. Komunia kapłana
Kapłan przyklęka, bierze do rąk Hostię św., aby ją przyjąć i mówi:
Chleb niebiański przyjmę i wezwę Imienia Pana.
Trzymając Hostię Świętą w lewej dłoni, kapłan uderza się w piersi trzy razy, a ministrant dzwoni:
Panie, nie jestem godzien, abyś wszedł do wnętrza mego, ale rzeknij tylko słowem, a będzie uzdrowiona dusza moja. (trzykrotnie)
Trzymając Hostię Świętą w prawej ręce, kapłan czyni Nią znak krzyża i mówi:
Ciało Pana naszego Jezusa Chrystusa niechaj strzeże duszy mojej na żywot wieczny. Amen.
Po chwili kapłan bierze do rąk Kielich i modli się słowami psalmu, który Chrystus odmawiał w czasie Ostatniej Wieczerzy:
Cóż zwrócę Panu za wszystko, co dla mnie uczynił; Kielich zbawienia wezmę i wezwę Imienia Pana. Wielbiąc zawołam do Pana i od nieprzyjaciół moich będę ocalony.
Krew Pana naszego Jezusa Chrystusa niechaj strzeże duszy mojej na żywot wieczny. Amen.
40. Komunia wiernych
Kapłan zwraca się do wiernych z Cyborium i trzymając Hostię Świętą, mówi:
Oto Baranek Boży: oto, który gładzi grzechy świata
Bij się w piersi i mów wraz z ministrantem (kapłanem):
Panie, nie jestem godzien, abyś wszedł do wnętrza mego, ale rzeknij tylko słowem, a będzie uzdrowiona dusza moja. (trzykrotnie)
Podając Komunię Świętą, kapłan mówi:
Ciało Pana naszego Jezusa Chrystusa niechaj strzeże duszy Twojej na żywot wieczny. Amen.
Gdy wszyscy otrzymali Komunie Świętą, kapłan powraca na ołtarz i umieszcza Cyborium w Tabernakulum.
41. Dziękczynienie
Po czym ministrant bierze ampułki i nalewa wina do kielicha. Kapłan modli się:
Cośmy usty spożyli, Panie, daj czystym przyjąć umysłem, a dar ten doczesny niech się nam stanie lekarstwem na wieczność
Ministrant polewa palce kapłana winem i wodą - Kapłan modli się.
Ciało Twe, Panie, które spożyłem, i Krew, którą wypiłem, niech przywrze do mego wnętrza, i spraw, aby zmaza grzechów nie została we mnie, którego czyste i święte posiliły Sakramenta. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków. Amen.
Kapłan wyciera kielich i przykrywa go welonem. - Ministrant przenosi Mszał.
42. Communio - Śpiew przy Komunii
Po czym kapłan przechodzi na stronę Lekcji i odczytuje antyfonę na komunię.
43. Postcommunio - Modlitwy po Komunii
K. Pan z wami.
W. I z duchem Twoim.
K. Módlmy się.
Kapłan odczytuje modlitwę Postcommunio. Dziękujmy razem z kapłanem Panu Bogu, że nas raczył posilić Ciąłem Syna Swego Jezusa Chrystusa i prośmy, aby ta Komunia Św. dała nam siłę do spełnienia naszych obowiązków i doprowadziła do życia wiecznego przez tegoż Chrystusa, Pana naszego, który z Bogiem Ojcem żyje i króluje w jedności Ducha Świętego.
K. Przez wszystkie wieki wieków.
W. Amen.
44. Rozesłanie
Po skończonych modlitwach kapłan wraca na środek ołtarza, całuje go i zwracając się do wiernych, mówi:
K. Pan z wami.
W. I z duchem twoim.
K. Idźcie, Msza się skończyła.
W. Bogu niech będą dzięki.
45. Placeat Tibi - Ostatnia modlitwa
Pochylając się nad ołtarzem, kapłan mówi:
O Trójco Przenajświętsza, niechaj Ci miłym będzie hołd służby mojej i spraw aby ta ofiara, którą ja niegodny zaniosłem przed oczy majestatu Twego, była Tobie przyjemna, mnie zaś i wszystkim, za których ją złożyłem, stała się przejednaniem dzięki Twemu miłosierdziu. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.
Błogosławieństwo
Kapłan całuje ołtarz, a na słowo „Ojciec” odwraca się do wiernych.
K. Niech was błogosławi wszechmogący Bóg, Ojciec i Syn, + i Duch Święty.
W. Amen.
46. Ostatnia Ewangelia
Kapłan przechodzi na stronę Ewangelii. Czyni znak krzyża najpierw na ołtarzu, potem na swym czole, ustach i sercu.
K. Pan z wami.
W. I z duchem twoim.
K. + Początek świętej Ewangelii według Świętego Jana.
W. Chwała Tobie Panie.
Na początku było Słowo, a Słowo było u Boga, a Bogiem było Słowo. Ono to było na początku u Boga. Wszystko przez nie się stało, a bez Niego nic się nie stało, co się stało. W Nim było życie, a Życie było Światłością ludzi, a Światłość w ciemnościach świeci, a ciemności Jej nie ogarnęły.
Był człowiek posłany od Boga, a na imię mu było Jan. Ten przyszedł na świadectwo, aby świadectwo dąć o Światłości, aby przezeń wszyscy uwierzyli. Nie był on Światłością, ale miął świadczyć o Światłości.
Było Światło prawdziwe, które oświeca każdego człowieka, gdy na ten świat przychodzi. Ono było na świecie, a świat przez nie został uczynion, a świat Go nie poznał. Do swego przyszło, a swoi Go nie przyjęli. Tym zaś wszystkim, którzy Go przyjęli, dało moc, by się stali synami Bożymi, tym co wierzą w Imię Jego, którzy nie ze krwi, ani z pożądliwości ciała, ani z woli męża, ale z Boga się narodzili.
(tu wszyscy klękają) A SŁOWO CIAŁEM SIĘ STAŁO i mieszkało między nami. I oglądaliśmy chwałę Jego, chwale jako Jednorodzonego od Ojca, pełnego łaski i prawdy.
W. Bogu niech będą dzięki.
MODLITWY PO KAŻDEJ CICHEJ MSZY ŚWIĘTEJ
przez Ojca Św. Leona XIII przepisane
Po cichej Mszy Św., kapłan klęcząc u stopni ołtarza, mówi z wiernymi poniższe modlitwy. Zaleca się wiernym samodzielne odmawianie tych modlitw także po Mszach Św. uroczystych.
Zdrowaś Maryjo (trzy razy)
Antyfona
Witaj Królowo, Matko miłosierdzia, życie słodyczy i nadziejo nasza, witaj! Do Ciebie wołamy, wygnańcy, synowie Ewy. Do Ciebie wzdychamy, jęcząc i płacząc na tym łez padole. Racz przeto, Orędowniczko nasza, miłosierne oczy twoje zwrócić na nas i na Jezusa, błogosławiony owoc żywota twego okaz nam po tym wygnaniu. O łaskawa, o litościwa, o słodka Panno Maryjo!
K. Módl się za nami świętą Boża Rodzicielko.
W. Abyśmy się stali godnymi obietnic Pana Chrystusowych.
K. Módlmy się. Boże, ucieczko nasza i mocy, wejrzyj łaskawie na lud Twój do Ciebie wołający i za przyczyną chwalebnej i niepokalanej Dziewicy i Matki Bożej Maryi, z świętym jej Oblubieńcem Józefem, z świętymi Apostołami Twoimi Piotrem i Pawłem, oraz wszystkimi Świętymi, wysłuchaj miłościwie i łaskawie prośby nasze, które za nawrócenie grzeszników, za wolność i wywyższenie świętej Matki Kościoła naszego do Ciebie zanosimy. Przez tegoż Chrystusa, Pana naszego.
W. Amen.
Modlitwa do Św. Michała Archanioła (Egzorcyzm prywatny)
Święty Michale Archaniele! Wspomagaj nas w walce, a przeciw niegodziwości i zasadzkom złego ducha bądź naszą obroną. Oby go Bóg pogromić raczył, pokornie o to prosimy, a Ty, Wodzu niebieskich zastępów, Szatana i inne duchy złe, które na zgubę dusz ludzkich po tym świecie krążą, mocą Bożą strąć do piekła
W. Amen.
Wezwanie do Najśw. Serca Pana Jezusa (dodane przez Św. Piusa X)
K. Najświętsze Serce Jezusa.
W. Zmiłuj sią nad nami! (trzy razy)
