ROZDZIAŁ I

KOMUNIA ŚWIĘTA POZA MSZĄ

WPROWADZENIE

 I. ZWIĄZKI MIĘDZY KOMUNIĄ POZA MSZĄ

A OFIARĄ MSZY ŚWIĘTEJ

13. Udział w ofierze eucharystycznej jest doskonalszy, gdy Komunię sakramentalną przyjmuje  się w czasie Mszy świętej. Przyjęcie przez wiernych Ciała Pańskiego bezpośrednio po Komunii  kapłana jaśniej uwidacznia ich udział w tej ofierze[1]. Dlatego świeżo upieczony chleb do Komunii wiernych zwyczajnie należy konsekrować w każdej ofierze eucharystycznej.

14. Wiernych należy tak wychowywać, żeby przystępowali do Komunii w czasie eucharystycznej ofiary.

Niech jednak kapłani nie odmawiają Komunii świętej wiernym, którzy o nią proszą ze słusznej przyczyny także poza Mszą świętą[2].

Wypada, by ci, którzy z powodu przeszkody nie mogą brać udziału w sprawowaniu Eucharystii we wspólnocie wiernych, chętnie posilali się Eucharystią i w ten sposób czuli, że są  zjednoczeni nie tylko z ofiarą Pana, lecz także z tą wspólnotą, która ich wspiera bratnią  miłością.

Duszpasterze powinni troszczyć się o to, by chorzy i starsi mogli przyjmować Eucharystię  często, a nawet, jeśli to możliwe, codziennie, zwłaszcza w okresie wielkanocnym, chociaż nie  chorują ciężko i nie zagraża im niebezpieczeństwo śmierci. Tym, którzy nie mogą przyjąć  Komunii świętej pod postacią chleba, wolno jej udzielać tylko pod postacią wina[3].

15. Wiernych należy starannie pouczać, że także wtedy, gdy przyjmują Komunię poza Mszą  świętą, łączą się ściśle z ofiarą, w której jest uwieczniona ofiara Krzyża, i uczestniczą w uczcie świętej, w której „przez przyjęcie Ciała i Krwi Pańskiej lud Boży uczestniczy w  dobrach ofiary paschalnej, wznawia nowe przymierze raz zawarte przez Boga z ludźmi w Krwi  Chrystusowej, a w wierze i nadziei wyobraża i uprzedza ucztę eschatologiczną w królestwie  Ojca, głosząc śmierć Pana, aż przyjdzie”[4].

II. CZAS UDZIELANIA KOMUNII ŚWIĘTEJ POZA MSZĄ

16. Poza Mszą świętą można udzielać Komunii świętej każdego dnia i o każdej porze dnia.

Wypada jednak określić godziny udzielania Komunii świętej w porze dogodnej dla wiernych.

Wówczas należy dokonać świętego obrzędu bardziej uroczyście, gdyż będzie to połączone z większym pożytkiem wiernych.

Jednak:

a) w Wielki Czwartek Komunii świętej można udzielać tylko podczas Mszy świętej; chorym  jednak wolno ją zanieść o każdej porze dnia;

b) w Wielki Piątek udziela się Komunii świętej jedynie podczas sprawowania liturgii Męki  Pańskiej; chorym zaś, którzy nie mogą uczestniczyć w tym obrzędzie, można zanieść Komunię świętą o każdej porze dnia;

c) w Wielką Sobotę można udzielić Komunii świętej tylko jako Wiatyk[5].

III. SZAFARZ KOMUNII ŚWIĘTEJ

17. Udzielanie Komunii świętej wiernym, którzy o nią proszą, należy przede wszystkim do kapłana i diakona[6]. Jest więc rzeczą właściwą, by spełnianiu tej posługi wynikającej z ich święceń poświęcali oni tyle czasu, ile wierni potrzebują.

Ilekroć nie ma na miejscu kapłana lub diakona oraz gdy spełnienie tej posługi utrudnia im  choroba, podeszły wiek lub duszpasterskie obowiązki albo gdy liczba wiernych przystępujących do Stołu Pańskiego jest bardzo wielka, przez co sprawowanie Mszy świętej albo innej świętej czynności zbytnio by się przedłużało, Komunii świętej udzielać może jako szafarz nadzwyczajny prawnie ustanowiony akolita[7].

Ordynariusz miejscowy może pozwolić na udzielanie Komunii świętej innym szafarzom nadzwyczajnym, ilekroć uzna, że wymagają tego potrzeby duchowe wiernych, a nie ma na miejscu kapłana, diakona ani akolity[8].

IV. MIEJSCE UDZIELANIA KOMUNII ŚWIĘTEJ POZA MSZĄ

18. Miejscem, w którym poza Mszą świętą udziela się Komunii świętej, jest kościół lub kaplica, w której stale sprawuje się lub przechowuje Eucharystię, albo kościół, kaplica lub inne miejsce, gdzie w niedziele oraz inne dni miejscowa wspólnota stale się zbiera na zgromadzenia liturgiczne. Chorym, więźniom i tym wszystkim, którzy nie mogą wychodzić bez narażenia się na niebezpieczeństwo lub wielką trudność, można udzielać Komunii świętej w innych miejscach, nie wyłączając domów prywatnych.

V. PRZEPISY DOTYCZĄCE UDZIELANIA KOMUNII ŚWIĘTEJ

19. Przy udzielaniu Komunii świętej w kościele albo w kaplicy, na ołtarzu nakrytym obrusem rozkłada się korporał i zapala dwie świece na znak czci i uroczystej uczty[9]. Używa się też pateny komunijnej.

Gdy udziela się Komunii świętej w innych miejscach; przygotowuje się odpowiedni stół nakryty obrusem. Należy także postarać się o świece.

20. Kapłan lub diakon udzielający Komunii świętej ma być ubrany w sutannę, na którą wkłada albę lub komżę oraz stułę.

Inni szafarze wkładają strój liturgiczny przyjęty w danym kraju albo szatę odpowiednią do tej posługi i zatwierdzoną przez ordynariusza.

Do miejsc poza kościołem zanosi się Eucharystię w puszce lub innym zamkniętym naczyniu, zachowując miejscowe przepisy dotyczące stroju i sposobu sprawowania tej czynności. W Polsce dopuszczalne są dwa sposoby zanoszenia Eucharystii do chorych: publiczny i prywatny.

21. Zgodnie z wielowiekową tradycją przy udzielaniu Komunii świętej należy zachować zwyczaj składania cząstki konsekrowanego chleba na języku przyjmujących Komunię.

Konferencje Biskupów mogą jednak postanowić, żeby na podległym im terenie przyjmowano Komunię świętą także przez składanie konsekrowanego chleba na rękach wiernych, byleby nie zaistniało niebezpieczeństwo braku czci lub powstania wśród wiernych fałszywych opinii o Najświętszej Eucharystii. Decyzja taka wymaga zatwierdzenia Stolicy Apostolskiej[10]. Wiernych należy pouczać, że Jezus Chrystus jest Panem i Zbawcą oraz że Jemu, obecnemu pod sakramentalnymi postaciami, przysługuje taki sam kult uwielbienia, czyli adoracji, jaki należy oddawać Bogu[11].

W obu wypadkach Komunię świętą winien rozdawać właściwy szafarz, który cząstkę konsekrowanego chleba ukazuje i podaje przyjmującemu Komunię wymawiając formułę: Ciało Chrystusa, na co wierny odpowiada: Amen.

Gdy zaś udziela się Komunii świętej pod postacią wina, należy dokładnie zachować przepisy liturgiczne[12]. 

22. Cząsteczki chleba eucharystycznego, które pozostały po udzieleniu Komunii świętej, należy ze czcią zebrać do puszki albo do naczynia z wodą.

Jeżeli udziela się Komunii świętej pod postacią wina, kielich lub inne naczynie do tego użyte należy obmyć wodą.

Wodę zaś użytą do ablucji należy albo spożyć, albo wlać do odpowiedniego miejsca.

VI. PRZYGOTOWANIE DO PRZYJĘCIA KOMUNII ŚWIĘTEJ

23. Eucharystia, która w sposób trwały uobecnia wśród ludzi misterium paschalne Chrystusa, jest źródłem wszelkiej łaski i odpuszczenia grzechów: Ci jednak, którzy pragną przyjąć Ciało Pańskie winni przystąpić do niego z czystym sumieniem i z odpowiednim usposobieniem duszy, by mogli zyskać owoce paschalnego sakramentu.

Dlatego Kościół poleca, „ażeby nikt, kto, jest świadomy grzechu śmiertelnego, choćby uważał, że za niego żałuje, nie przystępował i świętej bez uprzedniej sakramentalnej spowiedzi”[13] (por. OWMR 242) Jeżeli zaistniałaby poważna przyczyna, a nie byłoby okazji do spowiedzi  należy wpierw wzbudzić akt żalu doskonałego z postanowieniem szczegółowego wyznania w najbliższym czasie, grzechów śmiertelnych, których w tej chwili nie można było wyznać.

Wierni, którzy mają zwyczaj przystępowania do Komunii świętej codziennie albo często, powinni przystępować do sakramentu pokuty okresowo, odpowiednio do osobistych potrzeb.

Niech wierni widzą w Eucharystii środek zaradczy, który ich uwalnia od grzechów powszednich i zabezpiecza przed śmiertelnymi; niech umieją we właściwy sposób korzystać z pokutnych części liturgii, a zwłaszcza Mszy św.[14]

24. Przed Komunią świętą należy zachować post od pokarmów i napojów przynajmniej przez godzinę. Wypicie wody lub przyjęcie lekarstwa nie łamie tego postu.

Wierni w podeszłym wieku lub dotknięci chorobą oraz osoby opiekujące się nimi mogą przyjąć Najświętszy Sakrament, chociaż w poprzedzającej godzinie coś zjedli[15].

25. Zjednoczenie z Chrystusem, do którego zmierza Najświętszy Sakrament, powinno promieniować na całe życie chrześcijańskie tak, by wierni nieustannie kontemplując otrzymany dar w świetle wiary, pod kierownictwem Ducha Świętego prowadzili codzienne życie w dziękczynieniu i przynosili owoce coraz doskonalszej miłości. Tym, którzy przyjęli Komunię świętą, zaleca się, aby przez pewien czas trwali na modlitwie i w ten sposób uczestniczyli w dziękczynieniu, które składa się Bogu szczególnie we Mszy świętej[16].