STOPIEŃ TRZECI:
SPRAWOWANIE SAKRAMENTÓW WTAJEMNICZENIA
208. Ponieważ liturgię wtajemniczenia dorosłych sprawuje się zazwyczaj w świętą noc Wigilii Paschalnej, sakramentów wtajemniczenia udziela się, zgodnie z Obrzędami Wigilii Paschalnej, (nr 44) po poświęceniu wody.
209. Jeżeli zaś sakramenty wtajemniczenia sprawuje się w innym czasie (por. Wprowadzenie, nry 58 – 59), należy się starać, aby obrzędy zachowały charakter paschalny (por. Wtajemniczenie chrześcijańskie. Wprowadzenie ogólne, nr 6). Odprawia się Mszę obrzędową zgodnie z Mszałem.
LITURGIA CHRZTU ŚWIĘTEGO
210. Również wtedy, gdy sakramenty wtajemniczenia sprawuje się poza uroczystością paschalną, dokonuje się poświęcenia wody (por. Wtajemniczenie chrześcijańskie. Wprowadzenie ogólne, nr 21). W obrzędzie tym przez wspomnienie wielkich dzieł Bożych czci się tajemnicę Bożej miłości objawiającej się od początku świata i od stworzenia rodzaju ludzkiego. Następnie przez wezwanie Ducha Świętego oraz głoszenie Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa podkreśla się nowość odrodzenia chrzcielnego, dzięki któremu uczestniczymy w Śmierci i Zmartwychwstaniu Pana i w Jego Boskiej świętości.
211. Wyrzeczenie się szatana i wyznanie wiary stanowią jeden obrzęd, który przy sprawowaniu chrztu dorosłych nabiera pełnego znaczenia. Chrzest bowiem jest sakramentem wiary, dzięki któremu katechumeni ściśle łączą się z Bogiem i jednocześnie otrzymują od Niego łaskę odrodzenia. Dlatego przed sakramentalnym obmyciem każdy z nich spełnia czynność, zapowiadaną już przez Pierwsze przymierze patriarchów, a mianowicie wyrzeka się całkowicie grzechu i szatana, aby na zawsze zaufać obietnicy Zbawiciela i wejść we wspólnotę z Trójcą Świętą. Przez wyznanie wiary, które katechumeni składają wobec celebransa i wspólnoty, wyrażają dojrzałą w okresie katechumenatu wolę złączenia się z Chrystusem nowym przymierzem. Dorośli przyjmują chrzest w tej wierze, którą przyjęli od Kościoła jako objawioną przez Boga.
212. Namaszczenia olejem katechumenów, które wypada między wyrzeczeniem się szatana a wyznaniem wiary, można dokonać wcześniej, gdy przemawiają za tym względy duszpasterskie lub liturgiczne (por. nry 206207). Obrzęd ten można opuścić.
Jeżeli dokonuje się tego namaszczenia, należy zwrócić uwagę, że oznacza ono konieczność Bożego wsparcia, aby człowiek, który ma przyjąć chrzest, wolny od więzów dawnego życia i od wpływu złego ducha, zdecydowanie wyznał swoją wiarę i niezłomnie ją zachował przez całe życie.
WEZWANIE CELEBRANSA
213. Przed litanią kandydaci do chrztu razem z rodzicami chrzestnymi podchodzą do chrzcielnicy, wokół której ustawiają się tak, by nie przesłaniać widoku wiernym. Jeżeli jest ich więcej, mogą podchodzić podczas śpiewania litanii.
Gdy już stoją na swoich miejscach, celebrans przemawia do nich i wygłasza taką lub podobną zachętę:
Drodzy bracia i siostry, błagajmy Boga, Ojca wszechmocgącego, o miłosierdzie dla wybranych N. i N., którzy proszą o chrzest święty. Niech Bóg, który ich powołał i doprowadził do tej godziny, obdarzy ich światłem i mocą, aby całym sercem złączyli się z Chrystusem i wyznali wiarę Kościoła. Niech im da nowe życie w Duchu Świętym, którego będziemy wzywali nad tą wodą.
LITANIA
214. Następnie śpiewa się litanię. Można do niej dołączyć imiona niektórych Świętych, a zwłaszcza patrona świątyni, patronów miejsca i patronów tych, którzy mają być ochrzczeni.
Gdy litanię śpiewa się po łacinie, można, zależnie od uznania, opuścić przydomki Świętych ujęte w nawias.
Panie, zmiłuj się nad nami.
Panie, zmiłuj się nad nami.
Chryste, zmiłuj się nad nami.
Chryste, zmiłuj się nad nami.
Panie, zmiłuj się nad nami.
Panie, zmiłuj się nad nami.
Święta Maryjo, Matko Boża, módl się za nami.
Święty Michale,
Święci Aniołowie Boży, módlcie się za nami.
Święty Janie Chrzcicielu, módl się za nami.
Święty Józefie,
Święci Piotrze i Pawle, módlcie się za nami.
Święty Andrzeju, módl się za nami.
Święty Janie,
Święta Mario Magdaleno,
Święty Szczepanie,
Święty Ignacy Antiocheński,
Święty Wawrzyńcze,
Święte Perpetuo i Felicyto, módlcie się za nami.
Święta Agnieszko, módl się za nami.
Święty Grzegorzu,
Święty Augustynie,
Święty Atanazy,
Święty Bazyli,
Święty Marcinie,
Święty Benedykcie,
Święci Franciszku i Dominiku, módlcie się za nami.
Święty Franciszku (Ksawery), módl się za nami.
Święty Janie Mario (Vianneyu),
Święta Katarzyno (Sjeneńska),
Święta Tereso od Jezusa,
Święci Wojciechu i Stanisławie, módlcie się za nami.
Wszyscy Święci i Święte Boże,
Bądź nam miłościw, wybaw nas, Panie.
Od zła wszelkiego,
Od każdego grzechu,
Od śmierci wiecznej,
Przez Twoje wcielenie, wybaw nas, Panie.
Przez Twoją śmierć i zmartwychwstanie,
Przez zesłanie Ducha Świętego,
Prosimy Cię, my, grzesznicy, wysłuchaj nas, Panie.
Prosimy Cię, abyś tych wybranych odrodził przez łaskę chrztu świętego, wysłuchaj nas, Panie.
Prosimy Cię, Jezu, Synu Boga żywego, wysłuchaj nas, Panie.
Chryste, usłysz nas.
Chryste, usłysz nas.
Chryste, wysłuchaj nas.
Chryste, wysłuchaj nas.
BŁOGOSŁAWIEŃSTWO WODY
215. Teraz celebrans staje przed chrzcielnicą i wypowiada następujące błogosławieństwo:
Boże, Ty niewidzialną mocą
dokonujesz rzeczy niezwykłych
przez sakramentalne znaki.
Ty w ciągu dziejów zbawienia
przygotowałeś wodę przez Ciebie stworzoną,
aby wyrażała łaskę chrztu świętego.
Na początku świata Twój Duch unosił się nad wodami,
aby już wtedy woda nabrała mocy uświęcania.
Boże, Ty nawet w wodach potopu
dałeś nam obraz odrodzenia,
bo ten sam żywioł
położył kres występkom i dał początek cnotom.
Boże, Ty sprawiłeś, że synowie Abrahama
przeszli po suchym dnie Morza Czerwonego,
aby naród wyzwolony z niewoli faraona
stał się obrazem przyszłej społeczności ochrzczonych.
Boże, Twój Syn, ochrzczony przez Jana w wodach Jordanu,
został namaszczony Duchem Świętym,
a gdy wisiał na krzyżu,
z Jego boku wypłynęła krew i woda,
po swoim zaś Zmartwychwstaniu nakazał uczniom:
„Idźcie i nauczajcie wszystkie narody,
udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna,
i Ducha Świętego”.
Wejrzyj na swój Kościół
i racz mu otworzyć źródło chrztu świętego.
Niechaj ta woda przez Ducha Świętego otrzyma łaskę
Twojego Jednorodzonego Syna,
aby człowiek, stworzony na Twoje podobieństwo
i przez sakrament chrztu obmyty
z wszelkich brudów grzechu,
odrodził się z wody i z Ducha Świętego
do nowego życia dziecka Bożego.
Celebrans prawą ręką dotyka wody i mówi:
Prosimy Cię, Panie, niech przez Twojego Syna
zstąpi na tę wodę moc Ducha Świętego,
aby wszyscy,
przez chrzest pogrzebani razem z Chrystusem w śmierci,
z Nim też powstali do nowego życia.
Przez Chrystusa, Pana naszego.
Wszyscy: Amen.
Inne formuły do wyboru, nr 389.
216. W Okresie Wielkanocnym, jeśli jest do dyspozycji woda chrzcielna poświęcona w czasie Wigilii Wielkanocnej, następuje błogosławieństwo i weźwanie Boga nad wodą według formuł podanych w nrze 389, z uwzględnieniem zmian tekstu podanych na końcu tych formuł. W obrzędzie nie może bowiem zabraknąć elementu dziękczynienia i błagania.
WYRZECZENIE SIĘ ZŁA
217. Po poświęceniu wody celebrans pyta wszystkich wybranych:
FORMUŁA A
Pytam każdego z was: Czy wyrzekasz się szatana, wszystkich jego spraw i pokus?
Wybrani: Wyrzekam się.
Albo: FORMUŁA B
Pytam każdego z was: Czy wyrzekasz się szatana?
Wybrani: Wyrzekam się.
Celebrans: I wszystkich jego spraw?
Wybrani: Wyrzekam się.
Celebrans: I wszelkiej jego pychy?
Wybrani: Wyrzekam się.
Albo: FORMUŁA C
Pytam każdego z was: Czy wyrzekasz się grzechu, aby żyć w wolności dzieci Bożych?
Wybrani: Wyrzekam się.
Celebrans: Czy wyrzekasz się wszystkiego, co prowadzi do zła, aby cię grzech nie opanował?
Wybrani: Wyrzekam się.
Celebrans: Czy wyrzekasz się szatana, który jest głównym sprawcą grzechu?
Wybrani: Wyrzekam się.
Zależnie od okoliczności celebrans najpierw pyta rodziców chrzestnych o imię przygotowujących się do chrztu, a następnie pyta każdego z nich, posługując się dowolnie jedną spośród trzech podanych formuł.
WYZNANIE WIARY
218. Celebrans pyta:
Jakie jest imię kandydata do chrztu?
219. Rodzice chrzestni ponownie przypominają celebransowi imiona tych, którzy mają przyjąć chrzest, a celebrans każdego z nich pyta:
N., czy wierzysz w Boga, Ojca wszechmogącego, Stworzyciela nieba i ziemi?
Wybrany: Wierzę.
Celebrans: Czy wierzysz w Jezusa Chrystusa, Jego Syna jedynego, a naszego Pana, narodzonego z Maryi Dziewicy, umęczonego i pogrzebanego, który powstał z martwych i zasiada po prawicy Ojca?
Wybrany: Wierzę.
Celebrans: Czy wierzysz w Ducha Świętego, święty Kościół powszechny, obcowanie Świętych, odpuszczenie grzechów, zmartwychwstanie ciała i życie wieczne?
Wybrany: Wierzę.
Po wyznaniu wiary odbywa się obrzęd chrztu przez zanurzenie lub polanie.
Gdy przyjmujących chrzest jest więcej, wyznanie wiary składają wszyscy równocześnie lub w kilku grupach.
OBRZĘD CHRZTU
220. Jeżeli chrztu dokonuje się przez zanurzenie całego ciała albo tylko głowy, należy przestrzegać zasad wstydliwości i przyzwoitości.
Celebrans trzyma wybranego i chrzci go przez trzykrotne zanurzenie i wynurzenie całego ciała lub głowy, ale tylko raz wzywa Trójcę Przenajświętszą:
N., JA CIEBIE CHRZCZĘ W IMIĘ OJCA
zanurza po raz pierwszy
I SYNA,
zanurza po raz drugi
I DUCHA ŚWIĘTEGO.
zanurza po raz trzeci.
Ojciec lub matka chrzestna albo obydwoje dotykają chrzczonego.
Po chrzcie każdego z dorosłych lud może wykonać krótką aklamację (por. nr 390).
221. Jeżeli zaś udziela się chrztu przez polanie, celebrans czerpie wodę ze chrzcielnicy i trzykrotnie polewając pochyloną głowę wybranego, chrzci go w imię Trójcy Przenajświętszej:
N., JA CIEBIE CHRZCZĘ W IMIĘ OJCA
polewa po raz pierwszy
I SYNA,
polewa po raz drugi
I DUCHA ŚWIĘTEGO.
polewa po raz trzeci.
Ojciec lub matka chrzestna albo obydwoje kładą prawą rękę na prawym ramieniu wybranego.
Po chrzcie każdego z dorosłych lud może wykonać krótką aklamację (por. nr 390).
222. Jeżeli z uwagi na większą liczbę przyjmujących chrzest w obrzędzie uczestniczą jeszcze inni kapłani lub diakoni, każdy z nich może ochrzcić kilka osób, zachowując podany wyżej sposób i formułę.
Podczas obrzędu wskazany jest śpiew ludu. Wolno również czytać święte teksty lub zachować święte milczenie.
OBRZĘDY WYJAŚNIAJĄCE
223. Zaraz po chrzcie następują obrzędy wyjaśniające (nry 224 – 226). Po nich udziela się zazwyczaj sakramentu bierzmowania (nry 227 – 231), ale w takim przypadku opuszcza się namaszczenie po chrzcie.
_____________________________________________________________
NAMASZCZENIE PO CHRZCIE
224. Jeżeli ze szczególnego powodu bezpośrednio po chrzcie nie udziela się sakramentu bierzmowania, wówczas po zanurzeniu lub polaniu wodą celebrans według przyjętego sposobu udziela namaszczenia krzyżmem, wypowiadając jednocześnie nad wszystkimi ochrzczonymi słowa:
Bóg wszechmogący, Ojciec naszego Pana, Jezusa Chrystusa, który was odrodził przez wodę i Ducha Świętego i udzielił wam odpuszczenia wszystkich grzechów, On sam namaszcza was krzyżmem zbawienia, abyście włączeni do ludu Bożego, wytrwali w jedności z Chrystusem Kapłanem, Prorokiem i Królem na życie wieczne.
Ochrzczeni: Amen.
Potem celebrans w milczeniu namaszcza każdego krzyżmem świętym na szczycie głowy.
Jeżeli jest większa liczba ochrzczonych, a w obrzędzie uczestniczy kilku kapłanów lub diakonów, wówczas każdy z nich może namaścić krzyżmem kilku ochrzczonych.
______________________________________________________________
WŁOŻENIE BIAŁEJ SZATY
225. Celebrans mówi:
N. i N., staliście się nowym stworzeniem i przyoblekliście się w Chrystusa. Przyjmijcie zatem białą szatę i zachowajcie ją nieskalaną aż na sąd naszego Pana, Jezusa Chrystusa, aby otrzymać życie wieczne.
Ochrzczeni: Amen.
Na słowa „Przyjmijcie zatem białą szatę” ojcowie lub matki chrzestne nakładają neofitom białą szatę. Szata może być innego koloru, jeżeli ze względu na miejscowe zwyczaje jest to wskazane.
Jeżeli przemawiają za tym okoliczności, można ten obrzęd pominąć.
WRĘCZENIE ZAPALONEJ ŚWIECY
226. Celebrans bierze do rąk świecę paschalną lub jej dotyka i mówi:
Podejdźcie, ojcowie i matki chrzestne, aby nowo ochrzczonym przekazać światło.
Chrzestni ojcowie i matki podchodzą, zapalają świecę od świecy paschalnej i podają ją nowo ochrzczonym.
Następnie celebrans mówi:
Staliście się światłem w Chrystusie. Postępujcie nieustannie jak dzieci światłości, trwajcie w wierze, abyście ze wszystkimi Świętymi mogli wyjść na spotkanie przychodzącego Pana w królestwie niebieskim.
Ochrzczeni: Amen.
LITURGIA BIERZMOWANIA
227. Między sprawowaniem chrztu i bierzmowania zgromadzenie może śpiewać odpowiednią pieśń.
Liturgia bierzmowania w zależności od miejscowych warunków może być sprawowana albo w prezbiterium, albo w samym baptysterium.
228. Jeżeli chrzest sprawował biskup, wówczas wypada, aby on również zaraz udzielił bierzmowania.
W razie nieobecności biskupa może bierzmować kapłan, który chrzcił.
Gdy liczba bierzmowanych jest większa, szafarzowi bierzmowania mogą pomagać wyznaczeni do tej funkcji kapłani (por. nr 46).
229. Celebrans krótko przemawia do nowo ochrzczonych tymi lub podobnymi słowami:
Umiłowani nowo ochrzczeni: Odrodziliście się w Chrystusie, staliście się członkami Ciała Chrystusa i Jego kapłańskiego ludu. Macie teraz przyjąć Ducha Świętego, który został na nas wylany. Pan zesłał Go na Apostołów w dniu Pięćdziesiątnicy, Apostołowie zaś oraz ich następcy przekazali Go ochrzczonym.
Również i wy otrzymacie obiecaną moc Ducha Świętego, dzięki której doskonalej upodobnicie się do Chrystusa, będziecie dawać świadectwo o Męce i Zmartwychwstaniu Pana i staniecie się czynnymi członkami Kościoła dla budowania Ciała Chrystusowego w wierze i miłości.
Potem celebrans (mając obok siebie pomagających mu kapłanów) stoi ze złożonymi rękami i zwrócony do ludu mówi:
Najmilsi, prośmy Boga Ojca wszechmogącego, aby łaskawie zesłał Ducha Świętego na tych nowo ochrzczonych. Niech Duch Święty umocni ich swoimi obfitymi darami i przez swoje namaszczenie upodobni do Chrystusa, Syna Bożego.
Wszyscy modlą się przez jakiś czas w milczeniu.
230. Następnie celebrans i pomagający mu kapłani wyciągają ręce nad wszystkimi, którzy mają być bierzmowani. Sam zaś celebrans mówi:
Boże wszechmogący,
Ojcze naszego Pana, Jezusa Chrystusa,
który odrodziłeś te sługi swoje
przez wodę i Ducha Świętego
i uwolniłeś ich od grzechu,
ześlij na nich Ducha Świętego Pocieszyciela;
daj im ducha mądrości i rozumu,
ducha rady i męstwa,
ducha umiejętności i pobożności,
napełnij ich duchem Twojej bojaźni.
Przez Chrystusa, Pana naszego.
Wszyscy: Amen.
231. Ministrant podaje celebransowi krzyżmo święte. Każdy bierzmowany podchodzi do celebransa albo, jeżeli tak wygodniej, celebrans podchodzi do każdego z bierzmowanych. Chrzestny ojciec (albo matka) kładzie prawą rękę na jego ramieniu i podaje celebransowi imię bierzmowanego albo wymienia je sam bierzmowany.
Celebrans zanurza w krzyżmie koniec dużego palca prawej ręki, kreśli nim na czole bierzmowanego znak krzyża i mówi:
N., PRZYJMIJ ZNAMIĘ DARU DUCHA ŚWIĘTEGO.
Bierzmowany: Amen.
Celebrans dodaje: Pokój z tobą.
Bierzmowany: I z duchem twoim.
Jeżeli inni kapłani pomagają celebransowi w udzielaniu sakramentu, wszystkie naczynia z krzyżmem wręcza im biskup, jeśli jest obecny.
Bierzmowani podchodzą do celebransa lub do kapłanów albo, jeżeli tak wygodniej, celebrans i kapłani przystępują do bierzmowanych i namaszczają ich według opisanego sposobu.
Podczas namaszczania można śpiewać odpowiednią pieśń.
SPRAWOWANIE EUCHARYSTII
232. Opuszcza się Symbol wiary i natychmiast odmawia się modlitwę powszechną, w której nowo ochrzczeni uczestniczą po raz pierwszy. Niektórzy z nich przynoszą dary do ołtarza.
233. W 1. Modlitwie eucharystycznej wspomina się nowo ochrzczonych w modlitwie: „Boże, przyjmij łaskawie” i chrzestnych w modlitwie: „Pamiętaj, Boże”. Jeżeli się używa 2.,3. lub 4. Modlitwy eucharystycznej, dodaje się słowa podane w Mszale.
234. Wypada, aby nowo ochrzczeni przyjęli Komunię św. pod dwiema postaciami razem ze chrzestnymi, z rodzicami, współmałżonkiem oraz z świeckimi katechetami.
Przed Komunią św., to znaczy przed wezwaniem „Oto Baranek Boży”, celebrans może krótko przypomnieć nowo ochrzczonym wielkość tego misterium, które jest szczytem wtajemniczenia i ośrodkiem całego życia chrześcijańskiego.
