Wielki Czwartek
Msza Krzyżma
W tym dniu w czasie specjalnej Mszy odprawianej w godzinach porannych biskup błogosławi olej chorych, olej katechumenów i konsekruje krzyżmo.
Msza Krzyżma, którą biskup koncelebruje z kapłanami różnych okolic diecezji i w czasie której konsekruje święte krzyżmo oraz błogosławi inne oleje uważa się za jeden z głównych przejawów pełni kapłaństwa biskupa i znak ścisłej łączności kapłanów z jego osobą. Albowiem świętym krzyżmem konsekrowanym przez biskupa namaszcza się nowo ochrzczonych i naznacza bierzmowanych. Przez namaszczenie olejem katechumenów przygotowuje się ich do przyjęcia chrztu. Wreszcie olej chorych pokrzepia tych, którzy zapadli na zdrowiu
Jeżeli w tym dniu trudno jest zgromadzić duchowieństwo i lud wokół biskupa, można to błogosławieństwo odprawić w jednym z poprzednich dni, lecz blisko Wielkanocy. Zawsze używa się specjalnego formularza mszalnego.
W homilii niech biskup wezwie kapłanów do zachowania wierności powołaniu i zaprosi ich do publicznego odnowienia przyrzeczeń złożonych w dniu święceń.
Zgodnie ze zwyczajem liturgii łacińskiej, błogosławieństwo oleju chorych odbywa się przed zakończeniem Modlitwy eucharystycznej, błogosławieństwo oleju katechumenów i konsekracja krzyżma, po Komunii. Ze względów duszpasterskich wolno cały obrzęd błogosławieństwa odprawić po liturgii słowa, zachowując niżej podany porządek. Przygotowanie biskupa, koncelebransów i posługujących w liturgii, wejście do kościoła i wszystko od rozpoczęcia Mszy św. do zakończenia liturgii słowa, odbywa się według wskazań zawartych w obrzędzie koncelebry. Diakoni, którzy mają udział w poświęceniu olejów, w procesji do ołtarza poprzedzają prezbiterów koncelebrujących.
OBRZĘDY WSTĘPNE I LITURGIA SŁOWA
ANTYFONA NA WEJŚCIE Ap 1, 6
Jezus Chrystus uczynił nas królestwem i kapłanami * dla Boga i Ojca swojego. * Jemu chwała i moc na wieki wieków. Amen.
Odmawia się Chwała na wysokości.
KOLEKTA
Boże, Ty namaściłeś Twojego Syna Duchem Świętym i ustanowiłeś Go Chrystusem i Panem, a nam dałeś udział w Jego godności, * spraw, abyśmy w świecie byli świadkami odkupienia. Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa Twojego Syna, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego, Bóg, przez wszystkie wieki wieków.
ODNOWIENIE PRZYRZECZEŃ KAPŁAŃSKICH
Po homilii odbywa się odnowienie przyrzeczeń kapłańskich. Biskup używa słów tutaj podanych lub podobnych.
Drodzy bracia kapłani, gdy przyjmowaliście święcenia kapłańskie, wobec biskupa i całego ludu Bożego wyraziliście gotowość przyjęcia święceń kapłańskich i wszystkich obowiązków, które z kapłaństwem są związane. W rocznicę dnia, w którym Chrystus dał udział w swoim kapłaństwie Apostołom i nam, pytam każdego z was:
Czy chcesz odnowić przyrzeczenia złożone w dniu święceń wobec biskupa i świętego ludu Bożego?
Kapłani razem odpowiadają: Chcę.
Biskup: Czy chcesz pobożnie i z wiarą odprawiać misteria Chrystusa na chwałę Boga i dla uświęcenia ludu chrześcijańskiego zgodnie z tradycją Kościoła?
Kapłani: Chcę.
Biskup: Czy chcesz pilnie i mądrze spełniać posługę słowa, głosząc Ewangelię i wykładając prawdy katolickiej wiary?
Kapłani: Chcę.
Biskup: Czy chcesz naśladować przykład Chrystusa, Dobrego Pasterza, i nie szukając własnej korzyści troszczyć się o zbawienie ludzi?
Kapłani: Chcę.
Biskup: Czy chcesz coraz ściślej jednoczyć się z Chrystusem, Najwyższym Kapłanem, i razem z Nim samego siebie poświęcić Bogu za zbawienie ludzi?
Kapłani: Chcę, z pomocą Bożą.
Następnie biskup zwraca się do ludu i mówi dalej:
Zwracam się do wszystkich tutaj obecnych i proszę was, módlcie się za waszych kapłanów. Niech Bóg hojnie udziela im swoich darów, aby jako wierni słudzy Chrystusa, Najwyższego Kapłana, prowadzili was do Niego, bo On jest źródłem zbawienia. Wołajmy do Niego: Chryste, usłysz nas. Chryste wysłuchaj nas.
Wszyscy: Chryste, usłysz nas. Chryste wysłuchaj nas.
Biskup: Módlcie się także za mnie, abym wiernie wypełniał urząd apostolski, który został mnie niegodnemu powierzony i wśród was był żywym wizerunkiem Chrystusa-Kapłana, Dobrego Pasterza, Nauczyciela i sługi wszystkich. Wołajmy do Niego: Chryste, usłysz nas. Chryste wysłuchaj nas.
Wszyscy: Chryste, usłysz nas. Chryste wysłuchaj nas.
Biskup: Niech Pan nas zachowa w swojej miłości i niech doprowadzi pasterzy i lud im powierzony do życia wiecznego.
Wszyscy: Amen.
Nie odmawia się Wierzę.
Opuszcza się modlitwę powszechną.
PROCESJONALNE PRZYNIESIENIE DARÓW
(z Pontyfikału rzymskiego)
Po modlitwie za kapłanów diakoni i posługujący wyznaczeni do przyniesienia olejów, lub gdy brak diakonów, kapłani i posługujący oraz wierni, którzy mają i przynieść chleb, wino i wodę, udają się w ustalonym porządku do zakrystii lub tam, gdzie przygotowano oleje i inne dary na ofiarę. Powracając do ołtarza idą w następującej kolejności: pierwszy idzie posługujący, który niesie naczynie z balsamem jeśli biskup sam chce przyrządzić krzyżmo; następnie niosący naczynie z olejem katechumenów, jeśli ma być błogosławiony: dalej posługujący, który niesie naczynie z olejem chorych. Na ostatnim miejscu diakon lub prezbiter niesie olej na krzyżmo. Za nimi postępują niosący chleb, wino i wodę do sprawowania Eucharystii.
Gdy procesja przechodzi przez kościół, schola śpiewa hymn na przemian z resztą uczestników.
HYMN
REFREN: Przyjmij pieśń, Odkupicielu,
którą chcemy Ciebie chwalić.
Wiernych rzesza niesie olej
Prosząc Zbawiciela świata
Aby to, co dało drzewo,
Mocą swoją chciał poświęcić.
REFREN: Przyjmij...
Racz poświęcić sam, o Królu,
Co ojczyzną władasz wieczna
Olej ten, ożywczy symbol,
Wbrew szatańskim uroszczeniom.
REFREN: Przyjmij...
By odnowić wszystkich ludzi
Przez to krzyżmem namaszczenie,
By zraniona godność ludzka
Była wreszcie uleczona.
REFREN: Przyjmij...
Przez obmycie w zdroju świętym
Uciekają z duszy zbrodnie,
A przez czoła namaszczenie
Darów świętych się udziela.
REFREN: Przyjmij...
W Ojca sercu narodzony,
Któryś mieszkał w łonie Panny,
Śmierć oddalaj, światła przemnóż,
Tym, co w krzyżmie mają udział.
REFREN: Przyjmij...
Niech ten dzień nam będzie święty
Aż po wszystkie wieki wieków,
Świętej chwały zawsze godzien,
Niech nam nigdy nie zachodzi.
REFREN: Przyjmij...
Po przybyciu procesji do ołtarza lub katedry, biskup odbiera dary. Diakon, niosący naczynie z olejem na krzyżmo święte, okazuje to naczynie biskupowi, mówiąc głośno: Olej na święte krzyżmo; biskup je odbiera i przekazuje jednemu z usługujących mu diakonów, a ten umieszcza naczynie na przygotowanym stole. Tak samo czynią ci, którzy niosą naczynia z olejem chorych i katechumenów. Pierwszy z nich mówi: Olej chorych, drugi zaś: Olej katechumenów. Naczynia odbiera biskup, a usługujący ustawiają je na przygotowanym stole.
Następnie Mszę odprawia się dalej, według porządku koncelebry, aż do końca Modlitwy eucharystycznej, chyba że cały obrzęd błogosławieństwa odbywa się bezpośrednio po przyniesieniu olejów. W takim wypadku wszystko ma przebieg niżej opisany.
LITURGIA EUCHARYSTYCZNA
MODLITWA NAD DARAMI
Miłosierny Boże, niech moc tej Ofiary oczyści nas ze skutków grzechu, + niech odnowi nasze życie * i przyniesie nam zbawienie. Przez Chrystusa Pana naszego.
Prefacja na Mszę krzyżma, nr 78.
BŁOGOSŁAWIEŃSTWO OLEJU CHORYCH
Zanim biskup wypowie słowa: Przez Chrystusa naszego Pana, przez którego, Boże, wszystkie te dobra ustawicznie stwarzasz - w 1 Modlitwie eucharystycznej, albo przed doksologią Przez Chrystusa - w pozostałych Modlitwach eucharystycznych, ten kto przyniósł naczynie z olejem chorych, zanosi je do ołtarza i tu trzyma przed biskupem, który poświęca olej chorych, odmawiając następującą modlitwę:
Boże, Ojcze wszelkiej pociechy, * Ty przez swojego Syna chciałeś leczyć cierpienia chorych, * wysłuchaj łaskawie modlitwy pełnej wiary: * prosimy Cię, Boże, ześlij z niebios Twojego Ducha Świętego Pocieszyciela, * by Jego moc przeniknęła ten olej, * który za Twoją sprawą wydało żywe drzewo * dla pokrzepienia ciała. * Niech Twoje święte błogosławieństwo + sprawi, by ten olej stał się ochroną dla ciała, duszy i ducha każdego, * kto będzie nim namaszczony, * aby uwalniał od wszelkich cierpień, chorób i słabości. * Boże, niech to będzie Twój święty olej dla nas przez Ciebie poświęcony, * w imię naszego Pana Jezusa Chrystusa. (Który z Tobą żyje i króluje na wieki wieków. W. Amen.)
Słowa końcowe: Który z Tobą mówi się tylko wtedy, gdy poświęcenie nie odbywa się podczas Modlitwy eucharystycznej. Po dokonaniu poświęcenia naczynie z olejem chorych odnosi się na poprzednie miejsce i Mszę odprawia się dalej, aż do Komunii włącznie.
ANTYFONA NA KOMUNIĘ Ps 89 (88), 2
O łaskach Pana będę śpiewał na wieki, * Twą wierność będę głosił moimi ustami przez wszystkie pokolenia.
MODLITWA PO KOMUNII
Wszechmogący Boże, Ty nas umacniasz Twoimi sakramentami, + pokornie Cię prosimy, * abyśmy szerzyli chrześcijańską miłość. Przez Chrystusa, Pana naszego.
BŁOGOSŁAWIEŃSTWO OLEJU KATECHUMENÓW
Po odmówieniu modlitwy po Komunii ministranci umieszczają naczynia z olejami do poświęcenia na stole ustawionym w środku prezbiterium. Biskup, wokół którego stoją wieńcem prezbiterzy koncelebrujący, podczas gdy reszta posługujących stoi za nim, przystępuje do poświęcenia oleju katechumenów, jeśli ma być poświęcony, a następnie do konsekrowania krzyżma.
Gdy wszyscy się ustawią, a biskup, zwrócony do ludu, rozkłada ręce i odmawia następującą modlitwę:
Boże, mocy i obrono Twego ludu, * Ty stworzyłeś olej, symbol siły, * racz pobłogosławić + ten olej, * udziel męstwa katechumenom, * którzy będą nim namaszczeni, * aby przyjmując mądrość i moc od Ciebie * rozumieli głębiej Ewangelię Chrystusa, * śmiało podejmowali trudy chrześcijańskiego życia * i stawszy się godnymi przybrania za synów, * radowali się z odrodzenia i życia w twoim Kościele. Przez Chrystusa, Pana naszego. W. Amen.
KONSEKRACJA KRZYŻMA
Następnie biskup w milczeniu wlewa wonności do oleju i przyrządza krzyżmo, jeśli nie zostało już wcześniej przygotowane.
Potem wzywa do modlitwy:
Najmilsi, prośmy Boga Ojca wszechmogącego, aby pobłogosławił i poświęcił ten wonny olej, niech ci, którzy będą nim na zewnątrz namaszczeni, otrzymają namaszczenie wewnętrzne i staną się godni boskiego odkupienia.
Następnie biskup, jeśli uzna to za stosowne, tchnie nad otworem naczynia z krzyżmem i z rękami rozłożonymi odmawia jedną z niżej podanych modlitw konsekracyjnych:
I
Boże, od Ciebie pochodzi wszelki wzrost i postęp duchowy, * przyjmij łaskawie hołd radosnej wdzięczności, * jaki Ci składa przez nasze usta Kościół pełen wesela. * Ty bowiem na początku kazałeś ziemi zrodzić drzewa wydające owoce, * w wśród nich drzewa dostarczające oliwy, * która miała służyć do przyrządzania krzyżma świętego. * Już Dawid oglądając duchem proroczym sakramenty Twej łaski, * zapowiedział w pieśni, że namaszczenie olejem rozweseli nasze oblicza. * A gdy wody potopu obmyły świat z jego grzechów, * gołębica zwiastowała ziemi pokój * przynosząc gałązkę oliwną, zapowiedź przyszłego daru. * Znaki te w czasach Nowego Przymierza wyraźnie się spełniły, * gdy po zgładzeniu w wodzie chrztu wszystkich popełnionych występków, * namaszczenie tym olejem sprawia, * że nasze twarze jaśnieją radością i pokojem. * Dlatego też Mojżeszowi, Twojemu słudze, wydałeś polecenie, * by swego brata Aarona, * po uprzednim obmyciu wodą, * ustanowił kapłanem przez namaszczenie tym olejem. * Jeszcze większe wyróżnienie spotkało ten olej, * gdy Twój Syn, a nasz Pan Jezus Chrystus, * zażądał od Jana obmycia w wodach Jordanu. * Wtedy bowiem zesłałeś nań Ducha Świętego w postaci gołębicy, * a głosem z nieba dałeś świadectwo, * że On jest tym Jednorodzonym, * w którym sobie najbardziej upodobałeś. * W ten sposób chciałeś wyraźnie potwierdzić, * że Jego to prorok Dawid w natchnieniu wysławiał pieśnią * jako namaszczonego olejem radości przed tymi, * co losy z Nim dzielą.
Wszyscy koncelebransi wyciągają prawą rękę w stronę krzyżma i stoją tak w milczeniu do końca modlitwy.
Błagamy Ciebie, Boże, uświęć swoim błogosławieństwem + ten olej, * niech go przeniknie moc Ducha Świętego * za współdziałaniem potęgi Chrystusa, Twojego Syna. * Od Jego świętego imienia wzięło swą nazwę krzyżmo, * którym namaszczałeś kapłanów i królów, proroków i męczenników. * Niechaj Twoja moc uczyni to krzyżmo sakramentalnym znakiem pełnego zbawienia i życia * dla tych, którzy mają się odnowić przez obmycie wodą chrztu świętego. * Niech wszyscy ochrzczeni przeniknięci świętym namaszczeniem * i uwolnieni od grzechu pierworodnego * staną się Twoją świątynią i wydają woń niewinnego życia. * Niech zgodnie z Twoim postanowieniem * otrzymując godność królewską, kapłańską i prorocką * przyobleką się w szatę niezniszczalnej łaski. * Niechaj dla odrodzonych z wody i Ducha Świętego * olej ten stanie się krzyżmem zbawienia * i sprawi, by mieli oni uczestnictwo w życiu wiecznym * i współudział w chwale niebieskiej. * Przez Chrystusa, Pana naszego. W. Amen.
Albo inna modlitwa:
II
Boże, Ty ustanowiłeś sakramenty i darzysz nas życiem,* dzięki składamy Twojej niewysłowionej miłości: * Ty zapowiedziałeś w dziejach Starego Przymierza misterium oleju, * które daje uświęcenie, * i gdy nadeszła pełnia czasów * objawiłeś je ze szczególnym blaskiem w Twoim umiłowanym Synu. * Albowiem Twój Syn, a nasz Pan, * dokonawszy przez misterium paschalne zbawienia rodzaju ludzkiego, * napełnił Twój Kościół Duchem Świętym * i w cudowny sposób wyposażył łaskami z nieba, * aby za Jego pośrednictwem spełniać w świecie dzieło zbawienia. * Odtąd przez święte misterium krzyżma tak rozdzielasz ludziom bogactwa swej łaski, * że twoje dzieci odrodzone w wodzie chrztu, * przez namaszczenie otrzymują moc Ducha Świętego i upodobnione do Chrystusa, * uczestniczą w Jego posłannictwie prorockim, kapłańskim i królewskim.
Wszyscy koncelebransi wyciągają prawą rękę w stronę krzyżma i stoją tak w milczeniu do końca modlitwy.
Błagamy Ciebie, Boże, * niech moc Twojej łaski sprawi, * aby ten olej zmieszany z wonnościami stał się dla nas sakramentem przynoszącym Twoje + błogosławieństwo. * Ześlij hojnie dary Ducha Świętego na braci naszych, * którzy zostaną nim namaszczeni. * Miejsca i rzeczy namaszczone świętym olejem * napełnij blaskiem świętości. * Przede wszystkim jednak spraw, * aby przez sakramenty, w których będzie użyty ten olej, * wzrastał Twój Kościół, * aż dojdzie do tej pełni, * w której Ty, jaśniejący światłem wiekuistym, * będziesz wszystkim dla wszystkich * z Chrystusem w Duchu Świętym, przez wszystkie wieki wieków. W. Amen.
Jeśli cały obrzęd poświęcenia olejów ma się odbyć po liturgii słowa, po zakończeniu modlitwy za kapłanów biskup z koncelebransami podchodzi do stołu, przy którym ma się odbyć błogosławieństwo oleju chorych, oleju katechumenów oraz konsekracja krzyżam, wszystko odbywa się w sposób wyżej opisany.
Po udzieleniu błogosławieństwa na zakończenie Mszy, biskup nakłada kadzidło i wyrusza procesja do zakrystii.
Poświęcone oleje niosą posługujący do tego przeznaczeni, idąc bezpośrednio za krzyżem. W tym czasie schola i lud śpiewają niektóre wersety hymnu: Przyjmij pieśń, Odkupicielu lub inną odpowiednią pieśń. W zakrystii biskup może przypomnieć kapłanom, jak należy się obchodzić z olejami świętymi, jakie otaczać czcią i starannie przechowywać.
