Aklamacja po przeistoczeniu

Ocena użytkowników: 5 / 5

Gwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywnaGwiazdka aktywna
 

Aklamacja jest częstą formą występującą w Eucharystii. Mówiliśmy już o takich aklamacjach jak: „Panie, zmiłuj się nad nami” w obrzędach wstępnych, „Alleluja” w śpiewie przed Ewangelią i „Wysłuchaj nas, Panie” w Modlitwie Powszechnej. Najczęściej używaną aklamacją jest „Amen”, o którym szerzej powiemy w oddzielnym artykule.

Czym jest aklamacja?

Aklamacja jest krótką formą, zazwyczaj jedno zdaniową, wypowiadaną przez wiernych. Obecność licznych aklamacji w trakcie sprawowania Eucharystii sprawia, że uczestnictwo wiernych w liturgii jest pełniejsze i ukazuje liturgię jako wspólne dzieło wszystkich jej uczestników.

We wnętrzu Modlitwy Eucharystycznej, tuż po narracji o ustanowieniu, po Soborze Watykańskim II, wprowadzono jeszcze jedną aklamację. Celem tej aklamacji jest wyrażenie radości z przeistoczenia jakie przed chwilą dokonało się na ołtarzu.

Historia

Aklamacja po przeistoczeniu jest nową formą liturgiczną nie znaną przed Soborem Watykańskim II. Pojawiły się one dopiero w pierwszej edycji Mszału Pawła VI z roku 1970. W mszale łacińskim (trzecia edycja typiczna) po przeistoczeniu mamy do wyboru trzy aklamację, które poprzedza jedna zachęta celebransa „Misterium fidei” (Tajemnica wiary). W polskiej edycji mszału aklamacji mamy cztery, a każda z nich ma własną zachętę celebransa.

Różne formy

W pierwszej aklamacji na słowa celebransa: „Oto wielka tajemnica wiary” lud odpowiada: „Głosimy śmierć Twoją, Panie Jezu, wyznajemy Twoje zmartwychwstanie i oczekujemy Twego przyjścia w chwale”. Warto zauważyć, że słowom celebransa nie towarzyszy żaden gest. Niektórzy omyłkowo sądzą, że zaimek wskazujący „oto” domaga się gestu wskazującego na dary eucharystyczne. To jednak nie chleb i wino są tajemnicą wiary lecz sam fakt przeistoczenia, który dokonał się podczas epiklezy. Rzeczywiście wielką tajemnicą wiary jest fakt przeistoczenia i sposób w jaki Duch Święty stępuje na dary ofiarne i je przemienia. Przed chwilą byliśmy świadkami wielkiego cud: sam Bóg zstąpił z nieba i zamieszkał pośród swego ludu, przyjął postać chleba i wina, aby stać się pokarmem naszej duszy.

Odpowiedź ludu jest wspomnieniem głównych prawd chrześcijańskiej wiary: śmierci, zmartwychwstania i powtórnego przyjścia Chrystusa w chwale. Każda Eucharystia jest głoszeniem śmierci Chrystusa, wyznawaniem Jego zmartwychwstania i oczekiwaniem Jego chwalebnego przyjścia.

Druga aklamacja ma bardzo podobną zachętę celebransa: „Wielka jest tajemnica naszej wiary”. Lud odpowiada na nią słowami: „Ile razy ten chleb spożywamy i pijemy z tego kielicha głosimy śmierć Twoją, Panie, oczekując Twego przyjścia w chwale”. Słowa aklamacji nawiązują do słów św. Pawła z 1 Listu do Koryntian: „Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb albo pijecie kielich, śmierć Pańską głosicie, aż przyjdzie” (11,26). Apostoł Narodów wypowiada te słowa zaraz po tym jak przytacza słowa ustanowienia z Ostatniej Wieczerzy. Werset ten stał się inspiracją do skomponowanie drugiej aklamacji po przeistoczeniu.

Do czwartej aklamacji celebrans wypowiada zachętę: „Uwielbiajmy tajemnicę wiary” na co lud odpowiada słowami: „Panie, Ty nas wybawiłeś przez krzyż i zmartwychwstanie swoje, Ty jesteś Zbawicielem świata”.

Czwarta aklamacja jest najkrótsza i najprostsza w swej formie. Celebrans wypowiada proste: „Tajemnica wiary”, a lud odpowiada: „Chrystus umarł, Chrystus zmartwychwstał, Chrystus powróci”.

Analizując treści tych czterech aklamacji przekonujemy się, że ową tajemnicą wiary, którą uwielbiamy podczas każdej Eucharystii, jest misterium (tajemnica) męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Sprawując Eucharystię uczestniczymy w tych wydarzeniach zbawczych. Przyjmujemy Ciało i Krew Chrystusa jako owoc Misterium Paschalnego, a jednocześnie jako zadatek naszej nieśmiertelności, której spełnienia oczekujemy w dniu powtórnego przyjścia Chrystusa (w dniu paruzji).

Słowom aklamacji po przeistoczeniu musi towarzyszyć szczera i głęboka radość płynąca z serca wierzących. Ten, który umarł i zmartwychwstał przychodzi teraz i jest obecny wśród nas pod postacią chleba i wina. Kościół jest Oblubienicą, która z tęsknotą wyczekuje przyjścia Chrystusa, swojego Oblubieńca. A On właśnie teraz staje się obecny pod postaciami eucharystycznymi. Aklamacja po przeistoczeniu jest okrzykiem radości jaki wydaje z siebie Oblubienica Chrystusa. Jest radosnym powitaniem przychodzącego Pana. Trzeba zauważyć, że jako adresata słowa tej aklamacji mają Chrystusa, tj. inaczej niż cała Modlitwa Eucharystyczna. Modlitwa Eucharystyczna jest skierowana do Boga Ojca, a aklamacja do Jego Syna. W ten sposób aklamacja staje się swoistą przerwą w odmawianiu Modlitwy Eucharystycznej, swego rodzaju zatrzymaniem, podczas którego jako zgromadzenie liturgiczne reflektujemy to co się przed momentem wydarzyło oraz kontemplujemy wielkie tajemnice naszej wiary.

W piękny sposób oba te wymiary aklamacji po przeistoczeniu (wymiar kontemplacyjny i radosnego okrzyku powitania) wraża linia melodyczna pierwszej z tych aklamacji. Melodia bardzo wolno zaczyna się wznosić w górę i osiąga swój szczyt na słowie „zmartwychwstanie” a potem zaczyna opadać tworząc klimat zatrzymania pełnego tęsknoty.