INSTRUKCJA KONGREGACJI KULTU BOŻEGO O REWIZJI KALENDARZY PARTYKULARNYCH ORAZ WŁASNYCH FORMULARZY OFICJÓW I MSZY
ogłoszona w NOTITIAE S. Congregationis pro Cultu Divino VI (1970) s. 348-370.
Kalendarze partykularne oraz własne formularze oficjów i Mszy należy obecnie zrewidować wprowadzając do nich zasady i normy zastosowane przy odnowie kalendarza powszechnego oraz mszału [1] i brewiarza.
W nowym kalendarzu powszechnym [2] rok liturgiczny został w ten sposób ułożony, że cykl obchodów tajemnic Pańskich i cykl obchodów świętych zespalają się ściśle ze sobą. Zgodnie z poleceniem Soboru Watykańskiego II, tylko ci spośród świętych zostali włączeni do kalendarza powszechnego, którzy mają znaczenie naprawdę powszechne.
Pozostaje jeszcze do wykonania druga część zadania, a mianowicie: aby innym świętym oddawać należną cześć tam, gdzie szczególne racje przemawiają za ich kultem, to znaczy w poszczególnych narodach, diecezjach i rodzinach zakonnych, z którymi ci święci są bardziej związani [3].
W tym celu, a także aby odpowiedzieć na liczne pytania, Kongregacja Kultu Bożego uważa za rzecz stosowną wydać niniejszą Instrukcję, aby dzieło odnowy kalendarza należycie przeprowadzić.
Rozdział I
ZASADY OGÓLNE
1. Ponieważ poszczególne kościoły i rodziny zakonne powinny szczególną czcią otaczać świętych, którzy są ściślej z nimi związani, kalendarze partykularne powinny tego rodzaju obchody organicznie powiązać z cyklem ogólnym [4].
2. Należy zachować w całości i postawić na pierwszym miejscu przed obchodami partykularnymi obchody Tajemnic Chrystusa czyli okresy uroczystości i święta, w których rozwija się i czci w roku liturgicznym całą tajemnicę odkupienia [5].
Dlatego:
a) W niedzielę zakazany jest w zasadzie jakikolwiek stały obchód partykularny [6].
b) Dni, na które przypada zazwyczaj okres Wielkiego Postu i oktawa Wielkanocy, oraz dni od 17 do 31 grudnia winny być wolne od obchodów partykularnych, chyba że chodzi o wspomnienie dowolne lub o święta wyszczególnione w wykazie dni liturgicznych, nr 8 a, b, c, d, albo też o uroczystości, których nie może przenieść na inny okres [7].
c) Obchody przyznane, to znaczy obchody, za którymi nie przemawiają w kalendarzu partykularnym racje ściśle własne, nie powinny powtarzać innych obchodów, uwzględnionych już w cyklu tajemnicy zbawienia, nie powinno się ich też nadmiernie mnożyć [8]. Muszą ponadto zachodzić szczególne powody, aby zachować obchody dawniej przyznane lub wprowadzić nowe.
3. Dla poszczególnych świętych należy wyznaczyć tylko jeden obchód w roku liturgicznym, tam jednak, gdzie przemawiają za tym racje duszpasterskie, zezwala się na obchód, w formie wspomnienia dowolnego, przeniesienia albo znalezienia relikwii świętych patronów lub założycieli kościołów, partykularnych albo rodzin zakonnych czy też szczególnego wydarzenia (np. nawrócenia) związanego z życiem tych świętych [9]. Jeżeli gdzieś istnieją wspomnienia tej samej tajemnicy lub świętego obchodzone w stałych terminach (np. w określonym dniu każdego miesiąca lub tygodnia) należy je znieść.
4. Ponieważ reformy kalendarzy i własnych formularzy powinny poprzedzić dokładne badania teologiczne, historyczne i duszpasterskie, [10] ordynariusze lub inne prawomocne władze postarają się o ustanowienie komisji złożonej z osób biegłych w tych sprawach.
Kalendarze winny być sporządzone po zasięgnięciu opinii duchowieństwa i ludu, albo członków danej rodziny zakonnej i zatwierdzone przez odpowiednią władzę oraz przedłożone do zatwierdzenia Kongregacji Kultu Bożego w ciągu pięciu lat od wydania nowego mszału i nowego brewiarza.
Zatwierdzony w ten sposób kalendarz winien być zachowywany przez wszystkich, których obowiązuje, i nie można go zmieniać, chyba za zgodą Stolicy Apostolskiej.
5. Po należytym zrewidowaniu kalendarza i własnych formularzy diecezjalnych lub zakonnych, ordynariusze niech się starają o dokonanie odpowiednich rewizji kalendarzy, formularzy własnych, indultów i przywilejów podległych sobie poszczególnych kościołów i prowincji zakonnych, posługując się zasadami i wytycznymi podanymi w niniejszej instrukcji.
6. Kalendarze partykularne oraz formularze własne oficjów i Mszy należy przesłać do Kongregacji Kultu Bożego w trzech egzemplarzach maszynopisu z załączeniem jednego egzemplarza kalendarza i formularzy własnych poprzednio używanych. Przesyłając je należy:
a) zwięźle lecz jasno wskazać powody, dla których wprowadzono poszczególne zmiany, zwłaszcza gdyby odbiegały od zasad zawartych w niniejszej instrukcji;
b) wskazać także, gdy chodzi o nowe oficja i Msze, które części wzięto z innych już zatwierdzonych oficjów i Mszy, a które zostały w całości na nowo ułożone.
Rozdział II
WŁASNE OBCHODY I KALENDARZ
A) Obchody partykularne.
7. W kalendarzach partykularnych wpisuje się obchody własne, które obowiązują na mocy samego prawa lub też zostały przyznane na mocy indultu.
8. Do obchodów własnych każdego kraju albo narodu lub większego terytorium należą:
- święto głównego patrona, które jednak można obchodzić jako uroczystość, jeśli przemawiają za tym racje duszpasterskie,
- wspomnienia patrona drugorzędnego,
- inne obchody świętych lub błogosławionych, którzy zgodnie z prawem zostali wpisani do Martyrologium lub do jego Dodatku, a w szczególny sposób związani są z krajem, narodem lub większym terytorium.
9. Do obchodów własnych każdej diecezji należą:
- święto patrona głównego, które jednak można obchodzić jako uroczystość ze względów duszpasterskich,
- święto rocznicy konsekracji katedry,
- wspomnienie patrona drugorzędnego,
- obchody świętych i błogosławionych, którzy zostali zgodnie z prawem wpisani do Martyrologium lub jego Dodatku x związani są z diecezją ze szczególnych względów, jakimi są: pochodzenie, dłuższy pobyt, śmierć, kult istniejący od niepamiętnych czasów aż po dzień dzisiejszy.
10. Obchody własne każdego kościoła są następujące:
- uroczystość rocznicy konsekracji, jeżeli kościół był konsekrowany;
- uroczystość tytułu;
- wspomnienie świętego lub błogosławionego, wpisanego do Martyrologium lub jego dodatku, którego ciało przechowuje się w tym kościele.
12. Do obchodów własnych każdej rodziny zakonnej należą:
a) dla całej rodziny zakonnej:
- uroczystość lub święto tytułu;
- uroczystość lub święto założyciela kanonizowanego;
- uroczystość lub święto głównego patrona zakonu lub zgromadzenia;
- święto założyciela zaliczonego w poczet błogosławionych;
- wspomnienie patrona drugorzędnego;
- obchody świętych i błogosławionych, którzy byli członkami zakonu lub zgromadzenia, zgodnie z zasadami podanymi w nr 17a;
b) Dla poszczególnych prowincji:
- święto tytułu lub patrona głównego;
- wspomnienie patrona drugorzędnego;
- obchody świętych lub błogosławionych, którzy w sposób szczególny związani są z prowincją - zgodnie z zasadami podanymi w n. 17b.
Co się zaś tyczy obchodu tytułu, założyciela kanonizowanego i patrona głównego, należy pamiętać, że spośród wyszczególnionych można tylko jeden obchód wpisać w kalendarzu jako uroczystość, natomiast wszystkie inne należy zaznaczyć jako święta. Wyboru, jak i samej rewizji kalendarza partykularnego winna dokonać najwyższa władza rodziny zakonnej.
B) Kalendarz partykularny i obchody, które należy w nim umieścić.
13. Kalendarz partykularny sporządza się włączając do kalendarza powszechnego obchody partykularne. Może to być kalendarz narodowy, krajowy, diecezjalny lub zakonny.
14. Kalendarz narodowy lub krajowy sporządza się odpowiednio bądź to dla całego narodu lut, też dla kraju, i uwzględnia się w nim obchody mu właściwe lub przyznane na mocy indultu, których nie ma w kalendarzu powszechnym, albo którym winno się nadać wyższy stopień w kalendarzu własnym.
W ten sposób w poszczególnych narodach lub krajach można uczcić odpowiednim obchodem świętych, którzy posiadali wielkie znaczenie w ich religijnych dziejach, zwłaszcza dzięki swej nauce lub apostolskiej działalności.
15. a) Kalendarz diecezjalny posiada każda diecezja i terytorium kościelne, równorzędne z diecezją (zob. KPK kan. 293, 1 i 319).
b) Kalendarz diecezjalny sporządza się przez włączenie do kalendarza powszechnego:
- własnych i przyznanych indultem, obchodów całego narodu i kraju oraz większego terytorium;
- własnych i przyznanych obchodów całej diecezji.
c) Według takiego kalendarza diecezjalnego sporządza się kalendarze każdej miejscowości, każdego kościoła lub kaplicy, a także tych zgromadzeń zakonnych i instytutów, które nie posiadają kalendarza zakonnego, z dodaniem obchodów własnych i przyznanych.
16. a) Kalendarz zakonny posiadają:
- Zakony męskie, których kalendarze powinny używać także mniszki i siostry tego samego zakonu, oraz tercjarze agregowani żyjący we wspólnocie i składający śluby proste.
- Zgromadzenia zakonne, stowarzyszenia i instytuty na prawie papieskim, jeżeli w jakikolwiek sposób obowiązane są do odmawiania brewiarza.
b) Kalendarz zakonny sporządza się przez włączenie do kalendarza powszechnego obchodów własnych i przyznanych zakonowi lub zgromadzeniu.
c) Według tego kalendarza zakonnego sporządza się kalendarze dla każdej prowincji zakonnej, dla każdego kościoła lub kaplicy, zakonu lub zgromadzenia przez dodanie obchodów własnych i przyznanych.
d) Członkowie rodzin zakonnych łączą się jednak z kościołem lokalnym w obchodach rocznicy konsekracji kościoła katedralnego i patronów głównych danego miejsca i większego terytorium, na którym przebywają [11].
17. Jeżeli jakaś diecezja lub rodzina zakonna posiada wielu świętych i błogosławionych, należy się wystrzegać nadmiernego przeciążenia kalendarza całej diecezji lub instytutu. Dlatego:
a) Osobny obchód wyznacza się w kalendarzu tylko tym świętym lub błogosławionym, którzy mają szczególne znaczenie dla całej diecezji (np. jeśli założyli kościół miejscowy albo rozsławili go własną krwią czy też wielkimi zasługami) lub dla całej rodziny zakonnej (np. sławni męczennicy, albo święci czy błogosławieni, których wielkie czyny są ozdobą rodziny zakonnej).
b) Innych świętych i błogosławionych należy czcić oficjalnie tylko w tych miejscowościach, z którymi są ściśle związani, albo też gdzie przechowuje się ich ciało [12], dodając odpowiednio do okoliczności w kalendarzu diecezjalnym lub zakonnym obchód ogólny czy to wszystkich świętych i błogosławionych czy też jakiejś kategorii świętych i błogosławionych (np. męczenników, biskupów itd.).
Powyższe postanowienia należy także zachować, z wprowadzeniem odpowiednich zmian, przy sporządzaniu kalendarzy narodowych lub kalendarzy większych terytoriów.
18. Należy przeprowadzić krytyczne badania co do poszczególnych świętych i błogosławionych, którzy mają być wpisani w kalendarzu, tak aby ich życie i działalność oraz powstanie i rozwój kultu miały uzasadnienie historyczne. W tym celu należy zasięgnąć opinii ludzi biegłych w zagadnieniach dotyczących hagiografii miejscowej oraz uwzględnić najnowsze zbiory hagiograficzne, krytycznie opracowane. Jeżeli mimo to pozostaną jakieś wątpliwości, można będzie całą sprawę przekazać Kongregacji Kultu Bożego.
19. Przeprowadzając rewizję kalendarzy partykularnych należy wykreślić imiona świętych, którzy znani są tylko z imienia, a o których poza tym historia mówi mało lub nic nie wspomina. Ponadto należy wykreślić imiona świętych, które ze względu na osobliwe okoliczności dostały się kiedyś do kalendarza, jeśli obecnie związek tych świętych z diecezją lub rodziną zakonną jest całkowicie lub prawie niewidoczny.
20. Ponieważ w ostatnich latach granice diecezji ulegały częstym zmianom, nie powinno się zachowywać w kalendarzu imion wszystkich świętych tych terytoriów, z których powstała nowa diecezja, chyba, że ci święci mają powszechne znaczenie dla całej nowej diecezji.
C) Właściwy dzień obchodów
21. W miarę możliwości należy jako datę obchodów liturgicznych wyznaczyć świętym właściwy dzień ich "narodzin" czyli śmierci. Jeżeli dzień "narodzin" nie jest znany, obchód naznacza się na inny dzień, właściwy dla danego świętego, np. na dzień znalezienia, wystawienia lub przeniesienia ciała, albo też na dzień kanonizacji; w przeciwnym razie wyznacza się dzień, który w kalendarzu partykularnym jest wolny od innych obchodów [13].
Jeżeli jednak święty już został wpisany do kalendarza, a dzień jego obchodu tak ściśle wiąże się z pobożnością wiernych, tradycjami ludowymi lub zwyczajnymi świeckimi, że nie można go zmienić bez niedogodności, niech zostanie zachowany, dzień tradycyjnie przyjęty.
22. Obchody tak znane przyznane należy wyznaczyć na dzień bardziej stosowny ze względów duszpasterskich.
23. Ilekroć obchody własne trzeba połączyć z powszechnymi, należy zachować następujące reguły:
a) Daty uroczystości przewidzianych kalendarzem ogólnym należy pozostawić bez zmian, także w kalendarzach partykularnych, o ile nie ma innego zarządzenia (c. n. 36).
b) Daty świąt wpisanych w kalendarzu ogólnym należy zachować bez zmian także w kalendarzach partykularnych, przenosząc święto własne, przypadające ewentualnie na ten sam dzień, na najbliższy dzień wolny, chyba że dzień własnego święta tak się łączy za zwyczajem miejscowym i z kultem ludowym, że nie da się go przenieść bez poważnej niedogodności.
c) Wspomnienie własne ma pierwszeństwo przed wspomnieniem powszechnym dowolnym. Niekiedy jednak można dać mu pierwszeństwo nawet przed wspomnieniem ogólnym obowiązkowym, bądź to zmieniając wspomnienie ogólne obowiązkowe na dowolne i łącząc je w jednym dniu w kalendarzu ze wspomnieniem partykularnym tego samego rodzaju, bądź też przenosząc na inny dzień, stosownie do okoliczności.
D) Stopień obchodów.
24. Obchody, które na mocy samego prawa powinno się wpisać do kalendarzy partykularnych jako uroczystości lub jako święta, są wyraźnie wyszczególnione w wykazie dni liturgicznych. Była już o nich mowa w nn. 8-12.
Inne obchody własne, o ile nie stoją na przeszkodzie szczególne racje historyczne lub duszpasterskie, należy wpisać jako wspomnienia obowiązkowe lub jako wspomnienia dowolne [14].
Wspomnienie bowiem dowolne dając możność wyboru oficjum i Mszy czy to z dnia powszechnego czy też o świętym, wcale nie ogranicza obchodu świętych, lecz pozwala lepiej dostosować obchód dnia liturgicznego do potrzeb duchowych, pobożności, przygotowania i mentalności uczestników. Z tego powodu wprowadzenie wspomnienia dowolnego jest bardzo korzystne przy układaniu kalendarzy, zwłaszcza jeżeli trzeba w nich umieścić wielu świętych.
25. Nic nie stoi na przeszkodzie, ażeby pewne obchody odprawiać w niektórych miejscowościach w sposób bardziej uroczysty niż w całej diecezji lub rodzinie zakonnej [15]. Przy roztropnym stosowaniu takiego zróżnicowania kalendarze będą odpowiadać szczególnym potrzebom i okolicznościom.
26. Jeżeli niektórych świętych lub błogosławionych razem wspomina się w kalendarzu, cześć liturgiczną należy im oddać zawsze razem, o ile tylko przysługuje im ten sam stopień obchodu, chociaż jeden lub kilku z nich jest ściślej związanych z terytorium. Jeżeli zaś jeden lub niektórzy z tych świętych lub błogosławionych mają wyższy stopień obchodu, oficjum odprawia się tylko o nich, z pominięciem obchodu pozostałych, chyba, że wypada im wyznaczyć inny dzień na wspomnienie obowiązkowe [16].
E) Tytuły świętych.
27. Po usunięciu tytułów "Wyznawca Biskup", "Wyznawca nie Biskup", "Ani Dziewica ani Męczennica", "Wdowa", do imion świętych należy dodać tytuły uwzględnione w kalendarzu powszechnym:
a) Tytuły tradycyjne: Apostoł (Ewangelista), męczennik, dziewica.
b) Tytuły, które wskazują stopień zajmowany w hierarchii: biskup (papież), prezbiter, diakon.
c) Tytuły, które wskazują, że święty należał do rodziny zakonnej: opat (mnich), zakonnik, zakonnica.
Tytuł opata nadaje się wszystkim świętym, którzy należeli do zakonu i zajmowali stanowisko opata, chociaż byli także kapłanami, np. św. Bernard; tytuł zakonnika noszą ci zakonnicy, którzy nie byli kapłanami; tytuł zakonnicy nadaje się osobie, która przed wstąpieniem do zakonu żyła w małżeństwie; wszystkie inne zakonnice noszą tradycyjnie tytuł dziewicy.
Chociaż w kalendarzu ogólnym żaden osobny tytuł nie jest przywiązany do imion świętych ludzi świeckich, którzy nie są męczennikami lub dziewicami, w kalendarzach partykularnych można zachować te określenia, które w pewien sposób przywodzą na pamięć ich stan (np. król, ojciec rodziny. matka rodziny itp.).
Rozdział III
NIEKTÓRE SZCZEGÓLNE OBCHODY
A) Patroni i tytuły.
28. Na patronów narodów, krajów, diecezji, miejscowości, rodzin zakonnych, zrzeszeń i grup można wybrać tylko świętych, to jest tych, których czcimy pod tym tytułem, nie wolno zaś wybierać błogosławionych, bez zezwolenia Stolicy Apostolskiej [17]. Zawsze jednak wyklucza się jako patronów, Osoby Boskie.
29. Co się tyczy obchodu liturgicznego, to przysługuje on tylko patronom wybranym i ustanowionym zgodnie z dawnym zwyczajem lub też uznanym na mocy niepamiętnej tradycji. Natomiast innym, nazwanym patronami w szerszym tego słowa znaczeniu i ustanowionym tylko przez wzgląd na samą pobożność, nie przysługuje żadne specjalne prawo do czci liturgicznej.
30. Patroni mają być wybierani przez duchowieństwo i lud, biskup zaś, względnie inna kompetentna władza kościelna, ma ich zatwierdzać. Wybór i zatwierdzenie muszą być jednak potwierdzone przez Kongregację Kultu Bożego [18].
Jeśli zaś chodzi o patronów zakonu, zgromadzenia albo instytutu zakonnego czy też ich prowincji, wybór dokonany przez tych, do których to należy, oraz zatwierdzenie przez kompetentną władzę rodziny zakonnej muszą być potwierdzone przez Kongregację Kultu Bożego.
31. Odtąd ma być tylko jeden patron główny. Ze szczególnych powodów można dodać jeszcze jednego jako drugorzędnego. To samo należy zachować, w miarę możności, odnośnie do patronów już ustanowionych, z uwzględnieniem postanowień podanych w nn. 32 i 33.
Wolno jednak dwóch lub kilku świętych wybrać na patronów głównych, jeżeli tych świętych wpisze się razem do kalendarza.
32. Patroni, czy to główni, czy też drugorzędni, dawniej ustanowieni ze szczególnych względów historycznych, jak i patroni wybrani niegdyś przez wzgląd na nadzwyczajne okoliczności, np. zarazę, wojnę lub inną klęskę albo ze względu na kult specjalny, obecnie osłabiony, nie powinni być już w przyszłości czczeni jako patroni.
33. Jeśli kult i nabożeństwo do patrona prawomocnie ustanowionego lub uznawanego od niepamiętnych czasów, z biegiem lat przestały istnieć, albo też jeżeli nic pewnego nie wiadomo o tym świętym, można po dojrzałym zbadaniu sprawy i po wysłuchaniu zdania zainteresowanych osób, ustanowić nowego patrona, z zachowaniem przepisów zawartych w n. 30.
34. Kościoły mogą mieć za tytuł Najśw. Trójcę; naszego Pana Jezusa Chrystusa pod wezwaniem tajemnicy Jego życia lub nazwy już wprowadzonej do liturgii; Ducha Świętego; Najśw. Maryję Pannę, również pod wezwaniem już przyjętym w liturgii, świętych Aniołów; lub wreszcie świętego wpisanego do Martyrologium rzymskiego lub kanonizowanego; kościoły nie mogą mieć za tytuł błogosławionych bez zgody Stolicy Apostolskiej [19].
Tytuł kościoła, podobnie jak patron główny winien być tylko jeden, chyba ,że chodzi o świętych, których wpisuje się razem do kalendarza.
Jeśli się gdzieś uważa, że tytuł kościoła trzeba zmienić, należy zachować przepisy, odnoszące się do patronów, wyżej podane w n. 33. ,
35. Uroczystość tytułów Najśw. Maryi Panny, które nie znajdują się w kalendarzu ogólnym lub partykularnym, należy obchodzić albo 15 sierpnia, albo w innym dniu, w którym w tych kalendarzach wyznaczony jest obchód Najśw. Maryi Panny, bardziej odpowiadający danemu tytułowi, np. ze względu na okres częstszych pielgrzymek wiernych, ze względu na tradycje ludowe itp.
W ten sam sposób należy wybrać dzień uroczystości tytułów Pańskich, które nie są wymienione w kalendarzu ogólnym lub partykularnym.
B) Uroczystości pozbawione charakteru obowiązującego dnia świątecznego.
36. Uroczystości, które na mocy prawa powszechnego są obowiązującymi dniami świątecznymi, chociażby Stolica Apostolska uchyliła ten obowiązek, obchodzi się w tym dniu, w którym są opisane w kalendarzu powszechnym, chyba, że zgodnie z ogólnymi zasadami dotyczącymi roku liturgicznego i kalendarza, należy lub można przenieść je na inny dzień [20].
Jeżeli natomiast konferencja biskupów uzna, że lepiej będzie jakąś uroczystość tego rodzaju, np. uroczystość Wszystkich Świętych wyznaczyć na taki dzień, który by bardziej odpowiadał tradycjom miejscowym albo mentalności ludu, będzie mogła tę sprawę przedstawić Stolicy Apostolskiej.
37. Jeśli na uroczystości, których charakter obowiązujących dni świątecznych został uchylony, został wyznaczony jako własny inny dzień w kalendarzu powszechnym, należy podać je w tym samym dniu także w kalendarzu partykularnym.
C) Procesje błagalne i dni kwartalne.
38. Do konferencji biskupów należy ustalanie dla całego terytorium sposobu, w jaki mają być odprawiane obchody odpowiadające procesjom błagalnym i dniom kwartalnym. Niech zatem ustalą, kiedy i przez ile dni należy odbywać nabożeństwa błagalne, a także kiedy i przez ile dni odprawiać obchody odpowiadające dniom kwartalnym, oraz jakie zadanie im się wyznacza [21].
Konferencja winna również ustalić, jakich formularzy Mszy z tych, które znajdują się w nowym wydaniu Mszału Rzymskiego wśród Mszy w różnych potrzebach, należy używać w tych dniach.
Rozdział IV
REWIZJA WŁASNYCH FORMULARZY MSZALNYCH I OFICJÓW
A) Własne formularze mszalne.
39. Przeprowadzając rewizję tekstów własnych Mszy, należy odróżnić teksty należące do Mszału od tekstów Lekcjonarza.
40. Do Mszału należą: antyfona na wejście, kolekta, modlitwa nad darami, prefacja, antyfona na komunię, modlitwa po komunii. Do nich można jeszcze dołączyć błogosławieństwo uroczyste albo modlitwę nad ludem.
a) Celem antyfony na wejście jest wprowadzenie umysłów zebranych osób w znaczenie obrzędu [22]. Tekst powinien być taki, żeby go można było także wyrecytować, jeżeli się go nie śpiewa, i żeby kapłan mógł się nim posłużyć jako podstawą do wstępnych uwag. Natomiast antyfona na komunię powinna w jakiś sposób być związana z tajemnicą eucharystyczną.
b) Spośród modlitw tylko kolekta ma bezpośredni związek ze świętym, którego się czci; wypada, żeby ona wyrażała jasno cechy charakterystyczne danego świętego, uwzględniała jego życie duchowne lub działalność apostolską, z pominięciem zwrotów które podkreślają zawsze to samo, np. cuda lub założenie rodziny zakonnej. Natomiast modlitwy nad darami i po komunii odnoszą się wprost do tajemnicy eucharystycznej, jeżeli w nich dodaje się wzmiankę o świętym, należy to uczynić tylko w sposób pośredni. Nowy Mszał Rzymski podaje także przykłady modlitw nad ludem i błogosławieństw uroczystych, którym w pewnych dniach lub przy pewnych okazjach można dać pierwszeństwo przed zwyczajnym błogosławieństwem końcowym.
c) Prefacja powinna wyrażać motyw dziękczynienia przenikający Eucharystię w dniach lub okresach roku, w której danej prefacji się używa. Jej formą literacką nie jest prośba, lecz uwielbienie Boga przez Chrystusa Pana, z racji jakiegoś szczególnego aspektu tajemnicy zbawienia.
Gdyby była jakaś prefacja własna, należy ją włączyć do Mszy, do której należy.
41. Gdy chodzi o czytanie należy zwrócić uwagę na to, że uroczystości mają trzy czytania. Starego Testamentu nie czyta się w okresie wielkanocnym; czytania własne, o ile się je ustala, wymagają także własnego psalmu z odpowiedzią ludu oraz własnego wersetu przed Ewangelią [23].
42. Mszał i Lekcjonarz, niedawno odnowione, zawierają wiele formularzy wspólnych, które można odpowiednio wykorzystać przy rewizji formularzy własnych, zwłaszcza gdy te nie zawierają tekstów, które należałoby zachować ze względu na ich znaczenie duchowe lub duszpasterskie albo też przez wzgląd na starożytność.
B) Formularze własne oficjów.
43. Składnikiem o wielkim znaczeniu oraz właściwą cechą oficjum jest czytanie hagiograficzne albo czytanie wyjęte z dzieł pisarzy kościelnych, które należy ułożyć lub wybrać dla każdej uroczystości, święta i wspomnienia. Czytanie to można zaczerpnąć z pism Ojców lub pisarzy kościelnych; jeśli zaś chodzi o świętych lub błogosławionych, czytanie to może być albo wyjątkiem z ich pism albo też omówieniem cech ich życia duchowego lub działalności apostolskiej. Przed czytaniem należy umieścić zwięzłą informację biograficzną, której jednak nie należy czytać podczas odprawiania oficjum.
Kiedy przygotowuje się lub rewiduje czytania hagiograficzne, należy zadbać o to, aby były zwięzłe i treściwe (np. nie powinny z reguły przekraczać 120 słów); należy unikać tekstów ogólnikowych; należy także usunąć lub poprawić teksty błędne lub mniej odpowiednie.
Do czytanie należy dołączyć odpowiednie responsorium, własne lub wspólne, które byłoby pomocne do należytego przemyślenia przeczytanego tekstu.
44. Innymi składnikami, które mogą nadać właściwy charakter oficjum, zwłaszcza w uroczystości i święta są: invitatorium, antyfony, przede wszystkim w Jutrzni i Nieszporach oraz modlitwy. Można zachować własne hymny, o ile istnieją, wnosząc do nich ewentualne niezbędne poprawki. Natomiast modlitwa winna być zawsze ta sama co we Mszy.
Do zrewidowania lub do ułożenia w całości wspomnianych części można wykorzystać bardzo wiele tekstów, znajdujących się w odnowionym brewiarzu.
C) Układanie oficjów i Mszy
45. W układaniu własnych formularzy oficjów i Mszy, zarówno gdy chodzi o ogólny porządek, jak i o sposób drukowania tekstów i tytułów oraz sposób podawania odnośników do Pisma św. lub dzieł Ojców, należy mieć na uwadze zwyczaj przyjęty przez wzorcowe wydanie brewiarza i mszału opracowane w języku łacińskim oraz w języku narodowym.
46. Wypada, żeby przy drukowaniu mszału i brewiarza dla jakiegoś narodu lub większego terytorium, obchody własne dla całego narodu lub większego terytorium zostały włączone we właściwym miejscu do obchodów kalendarza powszechnego; obchody zaś własne niektórych ich części, np. kraju lub diecezji, należy umieścić w Dodatku partykularnym.
47. Aby teksty Mszy św. i brewiarza, przeznaczone do śpiewu, można było właściwie wykonywać, należy podać odpowiednie melodie, które można by stosować z uwzględnieniem zasad kierujących sposobem wykonania każdego śpiewu, oraz możliwości zastąpienia niektórych tekstów innymi. Co się zaś tyczy Mszy, należy wskazać psalm na wejście i na komunię, oraz antyfonę i psalm, które mają być śpiewane na ofiarowanie.
Rozdział V
PRZYWILEJE ORAZ INDULTY W SPRAWACH LITURGICZNYCH
48. Przywileje oraz indulty, które sprzeciwiają się nowym zasadom liturgicznym, należy uważać za odwołane. Jeżeli jednak jakiś ordynariusz uważałby za rzecz konieczną wznowić jeszcze ten lub ów przywilej albo indult, niech się o nie zwróci, podając powody, które za tym przemawiają.
Natomiast przywileje i pozwolenia, które tym zasadom się nie sprzeciwiają, pozostają w mocy; jednak należy je także zrewidować, aby tym pewniej można je było zachować.
49. Dlatego każdy Ordynariusz niech się postara przesłać do Kongregacji Kultu Bożego razem z kalendarzem i własnymi formularzami oficjów oraz Mszy wykaz przywilejów dotyczących spraw liturgicznych, aby je zrewidowano lub odnowiono; należy dołączyć dalszy egzemplarz poprzedniego zezwolenia.
50. Przy drukowaniu formularzy własnych należy załączyć wykaz przywilejów liturgicznych, aby był pod ręką każdego, kto korzysta z tych formularzy.
Ojciec św. Paweł VI, w dniu 23 czerwca 1970 raczył zatwierdzić tę Instrukcję w całości i we wszystkich jej częściach oraz zarządził, aby wszyscy, których ona dotyczy, starannie ją wykonywali.
Znosi się wszystkie przeciwne zarządzenia.
W Rzymie, z siedziby Kongregacji Kultu Bożego, dnia 21 czerwca 1970 r.
A. BUGNINI Benno Kard. GUT
Sekretarz Prefekt
(wg "Wiadomości Diecezjalne. Organ urzędowy Kurii Diecezjalnej w Katowicach" 41 (1973) 137-148)
Przypisy:
[1] Por. Normae universales de anno liturgico et de calendario; Missale Romanum, editio typica, Institutio Generalis, Proemium.
[2] Por. Paulus VI, Litt. Apost. Mysterii paschalis, 14. II. 1969.
[3] Por. Sob. Wat. II, Konst. o Liturgii, nr 111.
[4] Por. Normae universales de anno liturgico et de calendario, nr 49.
[5] Tamże, nr 50.
[6] Tamże, nr 6.
[7] Tamże, nr 56 n.
[8] Tamże, nr 50 c.
[9] Tamże, nr 50 b.
[10] Por. Sob. Wat. II, Konst. o Liturgii nr 23.
[11] Normae universales de anno liturgico et de calendario, nr 52 c.
[12] Tamże, nr 53 c.
[13] Tamże, nr 56 c.
[14] Tamże, nr 54.
[15] Tamże, nr 54.
[16] Tamże, nr 57.
[17] K.P.K. 1278; por. S. Rituum Congregatio, Decreta authentica, nr. 526, diei 23 martii 1630, nr 1.
[18] Por. tamże, nry 2-3.
[19] Pontificale Romanum (ed. 1961), Ordo ad ecclesiam dedicandam et consecrandam, n. 1.
[20] Normae universales de anno liturgico et de calendario, nn. 7 et 56 in fine.
[21] Tamże, nry 46-47.
[22] Por. Missale Romanum, Institutio Generalis, nry 25, 26, 29.
[23] Tamże, nry 37-38.
